چكيده دراين مقاله كوتاه سعي بر آن شده كه اهداف شبكه هاي ماهواره اي و نقشي كه بر عهده دارند و همچنين بررسي آسيب‌هاي ماهواره اعم از آسيب‌هاي فردي، روحي رواني، خانوادگي، اجتماعی، ديني واعتقادي، و...با توجه به احاديث و آيات قرآن مورد بحث قرار گيرد. كليد واژه آسيب‌هاي ماهواره، اهداف ماهواره، دعوت به گناه، عوارض روحي، روان پريشي، خود ارضائي، هم جنس گرايي، افسردگي، تهاجم فرهنگي، پشيماني، نفاق، كيد. مقدمه امروز ما با غول پرنده افسانه‌اي 17 هزار سر و دست وپايي روبه‌رو هستيم كه همه دنيا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولي كه چنگالهاي نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوييم در يك آن بلكه با چند پرده نمايش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند كه اگر براي قدیمی‌ها ازاين غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند كه مگر می‌شود بله امروز سر از قبر در بياورند وببينند كه اين غول چگونه همسران را سر به هوي كرده ورو به طلاق و فرزندان را به اعتياد و فساد دعوت می‌کند و چطور فرهنگ‌ها را مسخر خود و چطور آداب و رسوم و اعتقادات و ارزش‌ها را به يك باره می‌بلعد؛ و جز خسران زيان تباهي باقي نمی‌گذارد. در اين مقاله كوتاه به بخشي از اهداف ماهواره و آسيب‌هاي ناشي از برخي از شبکه‌ها و همچنين راهكارها توجه شده است. اهداف ماهواره 1- دعوت به نفاق و فسق قال رسول الله (ص) واما علامه الفاسق فاربعه الهو ولغو والعدوان والبهتان رسول خدا (ص) فرمود: علامت فاسق چهار چيز است: 1- لهو گرايي 2- بيهوده گرايي 3- دشمني 4-تهمت زدن (1) 2- دعوت به كارهاي پست عن الصادق (ع) انه سئل عن السفله فقال من يشرب الخمر و يضرب الطنبور از امام صادق (ع) از كار پست سوال شد، حضرت فرمود: كسي كه مشروبات مست كننده بخورد 2-كسي كه طنبور سنطور بزند (2) 3- دعوت به فساد قلب و نفاق قال رسول الله (ص) اربعه يفسدن القلب و ينبتن النفاق في القلب كما ينبتن الماء الشجر: استماع الهو والبذاء واتيان باب السلطان وطلب الصيد رسول خدا (ص) فرمود: چهار چيز قلب را فاسد می‌کند ونفاق را در دل به وجود می‌آورد همچنان كه آب درخت را رشد می‌دهد 1-گوش دادن موسيقي 2-قمار كردن 3-توجه به حكمرانان ظالم 4-شكار بي جهت (3) 4-دعوت به بدي و فحشاوسخنان بي دليل ا نَّما يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ او تنها شما را به بدى و فحشاء و گفتن سخنان بى دليل و نسبت دادن آن به خدا وا می‌دارد (4) 5—دعوت به نگاه آلوده وخيانت أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجُلًا يَنْظُرُ إِلَى فَرْجِ امْرَأَةٍ لَا تَحِلُّ لَهُ وَ رَجُلًا خَانَ أَخَاهُ فِي امْرَأَتِهِ وَ رَجُلًا يَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَى نَفْعِهِ فَسَأَلَهُمُ الرِّشْوَة امام باقر (ع) فرمود: رسول خدا (ص) لعن كرد مردي راكه نگاه كند به فرج زني كه حلال او نمی‌باشد و مردي كه خيانت كند به زن برادرش و مردي كه مردم به او محتاج شوند ودر مقابل از مردم رشوه بخواهد. (5) آسيب‌هاي ماهواره 1- عوارض روحي و رواني (متاثر ازفيلم‌هاي مبتذل و خشن) الف – احساس گناه أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ مَسْمُومٌ وَ كَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِيلَةً امام صادق (ع) فرمود: نگاه (حرام) تيري از تيرهاي مسموم شيطان می‌باشد؛ و چه بسا نگاه حرامي كه حسرة و پشيماني (رواني) طولاني را به جاي می‌گذارد. (6) ب- روان پريشي: مرد يا زني كه همواره در ماهواره نا محرم را با آن بدن نيمه عريان و آرايش شده ببيند و نتواند به آرزوي خود برسد. به صورت عقده در خود ريخته ودچاربيماري روان پريشي خواهد شد. عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَّهُ كَانَ جَالِساً فِي أَصْحَابِهِ إِذْ مَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِيلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ ع إِنَّ عُيُونَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِكَ سَبَبُ هِبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَى امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْيُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِيَ امْرَأَةٌ كَامْرَأَة روايت شده از علي (ع) در ميان يارانش نشسته بود كه زني زيبا از كنار آن‌ها عبور نمود و عده اي از آنها به او خيره شدند پس امام (ع) فرمود: همانا ديدگان اين بزرگان طمعكار است و اين نگاههاي خيره سبب ايجاد تصور ذهني می‌شود بنابراين، هنگامي كه يكي از شما به زني نگاه كند كه از او خوشش بيايد بايد با همسر خود آميزش كند، (و بداند) آن زن، زني است همچو زن خودش. (7) أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْيَا تَعَلَّقَ قَلْبُهُ به ثلاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا يَفْنَى وَ أَمَلٍ لَا يُدْرَكُ وَ رَجَاءٍ لَا يُنَالُ (8) امام صادق (ع) فرمود: هركس قلبش به دنيا تعلق پيدا كند قلبش به سه خصلت تعلق پيدا كند. گرفتاري كه تمام نمی‌شود، و آرزيي كه درك نمی‌کند و اميدي كه به آن نمی‌رسد. وَ قَالَ ع مَنْ أَمَّلَ فَاجِراً كَانَ أَدْنَى عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ هر كس آرزوي گناه داشته باشد كمترين عقوبتش پشيماني است. (9) ج- پايين آمدن سطح رضايتمندي همسران: مرد ويا زني كه همواره صحنه هاي مستهجن به واسطه فیلم‌های ماهواره براي او عادي شده باشد ديگر به واسطه همسر راضي نمی‌گردد. واين اولين قدم فساد زن ومرد در خانواده می‌باشد. عَنْ عَلِيٍّ ع فِي حَدِيثِ الْأَرْبَعِمِائَةِ قَالَ إِذَا رَأَى أَحَدُكُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ‏ فَلْيَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَى فَلَا يَجْعَلَنَّ لِلشَّيْطَانِ عَلَى قَلْبِهِ سَبِيلًا لِيَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا علي (ع) فرمود: هرگاه از زني خوشتان آمد نزد همسر خود برويد (وبا او رابطه زناشويي برقرار كنيد).زيرا همسر شما هم مثل اوست و براي شيطان در قلب خود راهي قرار ندهيد، تا اينكه آن زن از خاطر شما برود. (10) د-خود ارضايي: ديدن صحنه هاي محرك و شهوت انگيز در فیلم‌های ماهواره مخصوصا براي جواناني كه توان اطفاءشهوت از راه شرعي را ندارند، موجب روي آوردن به دفع شهوت از راه استمناء می‌گردد. ه-هم جنس گرايي: سير شدن از جنس مخالف (به خاطر ديدن صحنه هاي مستهجن) ورو آوردن به هم جنس كه خود يك نوع بيماري می‌باشد. - عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ عَلِيٌّ ع إِذَا وَجَدَ رَجُلَيْنِ فِي لِحَافٍ وَاحِدٍ مُجَرَّدَيْنِ جَلَدَهُمَا حَدَّ الزَّانِي مِائَةَ جَلْدَةٍ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا وَ كَذَا الْمَرْأَتَانِ إِذَا وُجِدَتَا فِي لِحَافٍ وَاحِدٍ مُجَرَّدَتَيْنِ جَلَدَ كُلَّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَة امام باقر (ع) فرمود: علي (ع) اگر می‌یافت دو مرد مجرد را در زير يك لحاف حد زاني كه صد ضربه شلاق بود به هر كدام از آنها می‌زد. واگردو زن مجرد را در زير يك لحاف می‌یافت به هر كدام صد ضربه شلاق حد زنا می‌زد. (11) ي- دعوت به آرامش كاذب با اعتياد به انواع قرص‌ها: براي آرامش و دور كردن اضطراب و افسردگي ناشي از ديدن فیلم‌های خشن ومستهجن موجبات رو آوردن به انواع اعتياد را فراهم می‌کنند. ن- افسردگي شديد وگاه همراه با خودكشي انحطاط ودور افتادگي از اصل خود با ديدن انواع و اقسام فیلم‌ها و به وجود آمدن احساس پوچي و بي هويتي و دور شدن از ياد خدا و هجوم تاریکی‌ها و بيماريهاي رواني انسان را به سمت خود كشي سوق می‌دهد. و - و مواردی از قبیل 1. ايجاد روابط نا سالم با به نمايش گذاشتن انواع فيلمهاي شهوت انگيز و روابط نا مشروع كم كم روابط نا سالم بين زن ومرد نا محرم عادي شده و منجر به فساد خانواده و اجتماع می‌گردد. 2. افزايش جرايم توسط نمايش تصاوير خشونت بار سهل وآسان نشان دادن كشتار وقتل و هر گونه جنايت با سلاح سرد وگرم ترس بيننده را فرو می‌ریزد و موجبات بلا رفتن آمار جرم وجنايت در جامعه را پديد می‌آورد. 3. ترويج مد گرايي وارائه مد هاي آرايشي وپوشش زننده: امام صادق (ع) : اوحي الله عز وجلالي النبي من الانبياء قل للمؤمنين: لا تلبسوا لبس اعدائيو لا تطمعوا طعام اعدائي ولا تسلكوا مسالك اعدايي، فتكونوا اعدائي كما هم اعدائي ترجمه: خداوند بزرگ به پيامبري از پيامبرانش وحي نمود كه به مؤمنين بگو: لباس دشمنان مرا نپوشيد، غذاي آنان را نخوريد و از راه آنان نرويد (آنان را الگوي خود قرار ندهيد) که در اين صورت از دشمنان من محسوب می‌شوید، همانطور كه آنان دشمنان من هستند. (12) 4. ترويج عقايدو فرقه های نادرست وغير اخلاقي مثل شيطان‌پرستي 5. از بين رفتن قبح روابط غير اخلاقي در بين مردم قال الله تبارك وتعالي ان الذين يحبون ان تشيع الفاحشه في الذين آمنوا لهم عذاب اليم ترجمه: همنا براي كساني كه دوست دارند گناه فاحش در بين مؤمنان شايع گردد (و محيط زندگی‌شان آلوده گردد) عذاب درد ناكي است. (13) 6. نابود كردن فرهنگ مردم جهان، اعم از سنت‌ها، آداب ورسوم 7. تلاش برايجاد هيجانات، خوشی‌ها، تفريحات، سرگرميهاي كاذب در بين مردم. 8. ايجاد فرهنگ مصرف وتبليغ كالاهاي غربي و دور نگه داشتن مردم از خود كفايي 9. سست شدن بنيان خانواده (اختلاف بين خانواده بين همسران – مرزها وحريم خانواده را می‌شکنند – طلاق وجدايي را فراهم می‌کنند). قال الله تبارك تعالي: قوا انفسكم واهليكم نارا ترجمه: خود و خاندانتان را از (عذاب) آتش حفظ كنيد. (14) 10. ترويج فرهنگ ابتذال و بي حجابي وبي حيايي 11. ترويج هوس خواهي وتنوع طلبي 12. تهاجم فرهنگي نرم و بي سر صدا به هر فرهنگي كه بخواهند. 13. الگوگيري غلط: قال رسول الله (ص) : لا يتبه الزي بالزي حتي يشبه الخلق با لخلق، ومن شبه به قوم فهو منهم ترجمه: شکل‌ها به يكديگر همانند نمی‌گردد، جز آنكه خلق خوها به هم نزديك گردد، وهركس خود را شبيه گروهي سازد، از آنان به شمار می‌رود (15) 14. ايجاد فراموشي هدف: علي (ع) : من كانت الدنيا اكبر همه طال شقاؤه و غمه ترجمه: آن شخص كه دنيا بزرگ‌ترین هدف وي باشد، همواره گرفتار بد بختي و اندوه خواهد شد. (16) 15. فراموشي معاد: با توجه دادن به دنياي محض و لذتهاي زود گذر و فاني كردن مردم در اينكه اينست وجز اين نيست مانع از توجه مردم به آخرت می‌شوند. إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيد به ما نَسُواْ يَوْمَ الحْسَابِ كسانى كه از راه خدا گمراه شوند، عذاب شديدى به خاطر فراموش كردن روز حساب دارند! (17) 16. تباهي خرد و انديشه: قال علي (ع) : قد خرقت الشهوات عقله ترجمه: شهوت‌ها خرد اورا تباه كرده است. (18) 17. طغيان و سركشي: قال الله تبارك وتعالي: كلا ان الانسان ليطغي ان رآه استغني ترجمه: باز چراانسان از كفر وطغيان باز نمی‌ایستد. با تماشاي برنامه هاي مستهجن و محرك جنسي شهوت طغيان می‌کند ودست به كفر وعصيان وجرم می‌زند. (19) 18. ايجاد پشيماني: قال صادق (ع) ان الحسرة و الندامه والويل كله لمن لم ينتفع به ما ابصر ومن لم يدر الامرالذي هو عليه مقيم، انفع هو له ام ضر؟ ترجمه: حسرت و پشيماني و نگون‌ساري براي كسي است كه از آنچه بر آن بينايي دارد، بهره نگيرد ونداند كاري كه می‌کند براي او سود دارد يا زيان. (20) پس از صرف بيهوده عمر در تماشاي فيلم‌هاي لغو وتأثير پذيري و خلق وخوي حيواني پيدا كردن در پايان چيزي جز حسرت واندوه بر جاي نمی‌ماند. 19. تزلزل اعتقادي: در شبكه‌هاي مختلف حتي با نام دين به راحتي ايجاد شبهات مختلف كرده و با مغلطه و سفسطه افكني بدون اينكه مناظره اي يا جواب‌دهنده‌اي باشد، به مباني وريشه هاي يك دين حمله می‌کنند و عده اي از مردم كه متأسفانه داراي معلومات كافي در آن بحث نيستند فريب شيادهايي را می‌خورند كه با شيطلان قرينند. 20. وارونه سازي و پايمالي فضیلت‌ها در تحت لواي بيان تفسير يا بيان دستورات الهی آنچنان ارزش‌ها و فضيلت‌هاي ديني را وارونه جلوه می‌دهند كه هر بيننده‌اي فكر می‌کند فقط اوست كه راست می‌گوید. 21. فراموش كردن ياد خداوند: قال الله تبارك وتعالي: ترجمه: وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِى فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكاً وَ نحَشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَمَةِ أَعْمَى‏ و هر كس از ياد من روىگردان شود، زندگى (سخت و) تنگى خواهد داشت و روز قيامت، او را نابينا محشور مى‏كنيم! (21) تمسخر و استهزاء آيات الهي: قال الله تبارك وتعالي: ولئن سأ لتهم ليقولن انما كنا نخوض ونلعب قل اباالله و اياته و رسوله كنتم تستهزؤن ترجمه: واگر از آن‌ها بپرسند چرا سخريه و استهزاء مكنيد پاسخ دهند كه ما به مزاح ومطايبه سخن رانديم اي رسول بگو به آن‌ها آيا با خدا وآيات خدا ورسول خدا تمسخر می‌کنید. (22) 22. پخش شايعات: خداوند متعال می‌فرمایید: وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِه وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلىَ الرَّسُولِ وَ إِلىَ أُوْلىِ الْأَمْرِ مِنهُْمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنهْم وَ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَنَ إِلَّا قَلِيلًا و چون از ناحيه كفار خبرى از امن و يا خوف به اين سست ایمان‌ها برسد آن را منتشر سازند، در حالى كه اگر قبل از انتشار، آن را به اطلاع رسول و كارداران خويش رسانده، درستى و نادرستى آن را از آنان بخواهند، ايشان كه قدرت استنباط دارند، حقيقت مطلب را فهميده، به ايشان مى‏گويند و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود جز مواردى انگشت شمار هر لحظه شيطان را پيروى مى‏كرديد. (23) 23. سخنان جذاب و نفاق انگيز در لواي دين: * وَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُم وَ إِن يَقُولُواْ تَسْمَعْ لِقَوْلهِم كَأَنهَّمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَة يحَسَبُونَ كل صَيْحَةٍ عَلَيهْم هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُم قَاتَلَهُمُ اللَّه أَنىَ‏ يُؤْفَكُونَ اى رسول تو چون (از برون) كالبد جسمانى آن منافقان را مشاهده كنى (به آراستگى ظاهر) تو را به شگفت آرند و اگر سخن گويند (بس چرب زبانند) به سخنهايشان گوش فرا خواهى داد (ولى از درون) گويى كه چوبى خشك بر ديوارند (و هيچ ايمان و معرفت ندارند و چون در باطن نادرست و بد انديشند) هر صدايى بشنوند بر زبان خويش پندارند. اى رسول (بدانكه) دشمنان (دين و ايمان) به حقيقت اينان هستند از ايشان بر حذر باش، خدايشان بكشد چقدر (به مكر و دروغ) از حق باز مى‏گردند. (24) 24. فتنه انگيزي و سخنان اراجيف: لَوْ خَرَجُواْ فِيكمُ مَّا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُواْ خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِيكم سَمَّاعُونَ لهَُم وَ اللَّهُ عَلِيم بِالظَّلِمِينَ اگر با شما بيرون شده بودند در كارتان جز فساد نمى‏افزودند و ميان شما اراجيف انتشار داده فتنه‏جويى مى‏كردند و (چون) در ميان شما زود باوران (نيز) بودند (در نتيجه تحت تاثير اراجيف آنان قرار مى‏گرفتند) و خدا ستمكاران را خوب مى‏شناسد. (25) 25. ايجاد شك ودو دلي: إِنَّمَا يَسْتَئذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فىِ رَيْبِهِمْ يَترَدَّدُونَ تنها كسانى كه به خدا و روز جزا ايمان ندارند و دلهايشان به شك افتاده و در شك خويش سرگردانند از تو اجازه مى‏خواهند. (26) 26. تضعيف ایمان‌ها و دعوت به كفر: وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَين لَهُمُ الْحَق فَاعْفُواْ وَ اصْفَحُواْ حَتىَ‏ يَأْتی اللَّهُ بِأَمْرِه إِنَّ اللَّهَ عَلىَ‏ كُل شىَ‏ْءٍ قَدِيرٌ بسيارى از اهل كتاب دوست می‌دارند و آرزو مى‏كنند اى كاش می‌توانستند شما را بعد از آنكه ايمان آورديد بكفر برگردانند و اين آرزو را از در حسد در دل مى‏پرورند بعد از آنكه حق براى خود آنان نيز روشن گشته، پس فعلا آنان را عفو كنيد و ناديده بگيريد تا خدا امر خود را بفرستد كه او بر هر چيز قادر است. (27) 27. ايجاد دهكده جهاني جهت اينكه همه را مطيع هوي و هوس خود كنند: وَ لَن تَرْضىَ‏ عَنكَ الْيهَودُ وَ لَا النَّصَارَى‏ حَتىَ‏ تَتَّبِعَ مِلَّتهَم قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُْدَی وَ لَئن اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِى جَاءَكَ مِنَ الْعِلْم مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلی وَ لَا نَصِيرٍ يهود و نصارى هرگز از تو راضى نمى‏شوند مگر وقتى كه از كيش آنان پيروى كنى بگو تنها هدايت، هدايت خدا است و اگر هوى و هوسهاى آنان را پيروى كنى بعد از آن علمى كه روزيت شد، آن وقت از ناحيه خدا نه سرپرستى خواهى داشت و نه ياورى. (28) 28. در حال كيد وفريب: إِن تمَسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصْبرِواْ وَ تَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْا إِنَّ اللَّهَ به ما يَعْمَلُونَ محُيط. اگر خيرى به شما برسد آن‌ها ناراحت مى‏شوند و اگر مصيبتى برسد خوشحال مى‏گردند و شما اگر صبر كنيد و از خدا بترسيد، كيد آن‌ها هيچ ضررى به شما نمى‏زند كه خدا به آنچه مى‏كنيد، احاطه دارد. (29) نتيجه گيري: هر چند ماهواره شبكه هاي علمي ومورد استفاده دارد اما نبايد غافل بود كه اكثر شبكه هاي ماهواره اي اهدافي جز تسخير وتخريب وتباهي انسان‌ها وبه انحطاط و انحراف كشاندن آن‌ها وفرهنگها و آداب ورسوم ها و تبديل به دهكده جهاني عاري از معنويت ندارد. چهار راهكار مهم مبارزه با مفاسد ماهواره: 1-آشنايي خانوادها با احكام شرعي در باره ماهواره (احكام نگاه) 2-آگاهي دادن مردم به آسيب‌هاي ماهواره و اهداف آن 3- جا يگزين كردن برنامه هاي متنوع 4-دعوت به تقوي ومعنويات پي نوشت ها : 1- تحف العقول ص 17 2- وسائل الشيعه ج 12 ص 234 3- خصال ص 277 4- بقره آيه 169 5- كافي 5 ص 554 6- کافی 5 ص 559 7- وسائل الشيعه ج 20 ص 106 8- كافي ج 2 ص 320 9- بحار الانوار ج 75 ص 83 10- وسائل الشيعه ج ج 20 ص 106 11- كافي ج 7 ص 182 12- علل شرايع ج 2 ص 348 13- نور آيه 19 14- تحريم آیه 6 15- ره توشه ص 303 16- ميزان الحكمه ج 2 ص 909 17- ص آيه 26 18- نهج البلاغه خ 109 ص 160 19- علق آیه 6 20- بحار الانوار ج 2 ص 30 21- طه آيه 124 22- توبه آيه 65 23- نساء آيه 83 24- منافقون آيه 4 25- توبه آيه 47 26- توبه آیه 45 27- بقره 109 28- بقره 120 29- آل عمران آيه 120 منابع: 1. قرآن 2. الکلینی، ابو جعفر محمد، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، چاپ تهران، بی تا، 1375 3. ابو جعفر محمد بن علي بن الحسين بن بابويه القمي، الخصال، بيروت، موسسه الاعلمي، الطبعه الاولي،1410 ق 4. الحسن شعبه الحراني، تحف العقول عن آل الرسول، تهران، اسلاميه،1402 ق 5. بابويه القمي ابو جعفر، علل الشرايع، بيروت، دار احياء التراث، الطبعه الاولي،1408 ق صبحي الصالح، نهج البلاغه، قم، دار الهجره، بي تا. 6. عاملی، حر، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه، چاپ تهران، مکتبه الاسلامیه، بی تا. 7. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، انتشارات موسسه وفا، بیروت، سال انتشار 1404 ق 8. محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمه، مؤسسه دار الحديث الثقافيه، الطبعه الثانيه،1377 ش. 9. محسني علي اكبر، ره توشه، قم، انتشارات رشيد، چاپ اول، 1388 منبع: /ع

امروز ما با غول پرنده افسانه‌ای ۱۷ هزار سر و دست و پایی روبه‌رو هستیم که همه دنیا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولی که چنگال‌های نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوییم در یک آن بلکه با چند پرده نمایش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند که اگر برای قدیمی‌ها از این غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند که مگر می‌شود؟! ماهواره با هدف از بین بردن ایمان و یاد خدا و ایجاد انحراف در اعتقادات و شک و شبهه از هیچ تلاشی دریغ نمی کند و این غول دجال واره(ماهواره) ابزار شیطان برای رسیدن به اهداف خود است ، در این مقاله اهداف و آسیب های ماهواره با تکیه بر آیات و روایات بیان شده است. اهداف ماهواره ۱-دعوت به نفاق و فسق قال رسول الله (صلی الله علیه و آ له) و اما علامه الفاسق فاربعه الهو ولغو والعدوان والبهتان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: علامت فاسق چهار چیز است: ۱- لهو گرایی ۲- بیهوده گرایی ۳- دشمنی ۴-تهمت زدن (تحف العقول ص ۱۷) ۲-دعوت به کارهای پست عن الصادق (علیه‌السلام) انه سئل عن السفله فقال من یشرب الخمر و یضرب الطنبور از امام صادق(علیه‌السلام) از کار پست سؤال شد، حضرت فرمود: کسی که مشروبات مست کننده بخورد ۲-کسی که طنبور بزند . (وسائل الشیعه ج ۱۲ ص ۲۳۴) ۳-دعوت به فساد قلب و نفاق قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) اربعه یفسدن القلب و ینبتن النفاق فی القلب کما ینبتن الماء الشجر: استماع الهو والبذاء واتیان باب السلطان وطلب الصید ؛ رسول خدا فرمود: چهار چیز قلب را فاسد می‌کند و نفاق را در دل به وجود می‌آورد همچنان که آب درخت را رشد می‌دهد ۱-گوش دادن موسیقی ۲-قمار کردن ۳-توجه به حکمرانان ظالم ۴-شکار بی جهت .( خصال ص ۲۷۷) ۴-دعوت به بدی و فحشا و سخنان بی دلیل ا نَّما یَأْمُرُکُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَی اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ ؛ او تنها شما را به بدی و فحشاء و گفتن سخنان بی دلیل و نسبت دادن آن به خدا وا می‌دارد (بقره / ۱۶۹) ۵-دعوت به نگاه آلوده و خیانت ابی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ ص رَجُلًا یَنْظُرُ إِلَی فَرْجِ امْرَأَةٍ لَا تَحِلُّ لَهُ وَ رَجُلًا خَانَ أَخَاهُ فِی امْرَأَتِهِ وَ رَجُلًا یَحْتَاجُ النَّاسُ إِلَی نَفْعِهِ فَسَأَلَهُمُ الرِّشْوَة ؛ امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آ له) لعن کرد مردی را که نگاه کند به فرج زنی که حلال او نمی‌باشد و مردی که خیانت کند به زن برادرش و مردی که مردم به او محتاج شوند و در مقابل از مردم رشوه بخواهد. (کافی ۵ ص ۵۵۴) آسیب‌های ماهواره در ادامه به بررسی ۴۰ مورد از فتنه ها و انحرافات و آسیب های ماهواره از نظر فردی و اجتماعی می پردازیم: ۱-روان پریشی: عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع أَنَّهُ کَانَ جَالِساً فِی أَصْحَابِهِ إِذْ مَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَةٌ جَمِیلَةٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ ع إِنَّ عُیُونَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِکَ سَبَبُ هِبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُکُمْ إِلَی امْرَأَةٍ تُعْجِبُهُ فَلْیُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِیَ امْرَأَةٌ کَامْرَأَة روایت شده از امام علی (علیه‌السلام) در میان یارانش نشسته بود که زنی زیبا از کنار آن‌ها عبور نمود و عده ای از آن‌ها به او خیره شدند پس امام (علیه‌السلام) فرمود: همانا دیدگان این بزرگان طمع کار است و این نگاه‌های خیره سبب ایجاد تصور ذهنی می‌شود بنابراین، هنگامی که یکی از شما به زنی نگاه کند که از او خوشش بیاید باید با همسر خود آمیزش کند، (و بداند) آن زن، زنی است همچو زن خودش. (وسائل الشیعه ج ۲۰ ص ۱۰۶) أَبَا عَبْدِاللَّهِ علیه السلام یَقُولُ مَنْ تَعَلَّقَ قَلْبُهُ بِالدُّنْیَا تَعَلَّقَ قَلْبُهُ به ثلاثِ خِصَالٍ هَمٍّ لَا یَفْنَی وَ أَمَلٍ لَا یُدْرَکُ وَ رَجَاءٍ لَا یُنَالُ (کافی ج ۲ ص ۳۲۰) ؛ امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: هر کس قلبش به دنیا تعلق پیدا کند قلبش به سه خصلت تعلق پیدا کند. گرفتاری که تمام نمی‌شود، و آرزوی که درک نمی‌کند و امیدی که به آن نمی‌رسد. وَ قَالَ ع مَنْ أَمَّلَ فَاجِراً کَانَ أَدْنَی عُقُوبَتِهِ الْحِرْمَانَ ؛ هر کس آرزوی گناه داشته باشد کمترین عقوبتش پشیمانی است. (بحارالانوار ج ۷۵ ص ۸۳) شرح: مردی که همواره در ماهواره نامحرم را با آن بدن نیمه عریان و آرایش شده ببیند و نتواند به آرزوی خود برسد. به صورت عقده در خود ریخته و دچار بیماری روان پریشی خواهد شد. ۲-حسرت و پشیمانی: أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِیسَ مَسْمُومٌ وَ کَمْ مِنْ نَظْرَةٍ أَوْرَثَتْ حَسْرَةً طَوِیلَةً ؛ امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: نگاه (حرام) تیری از تیرهای مسموم شیطان می‌باشد؛ و چه بسا نگاه حرامی که حسرت و پشیمانی )روانی) طولانی را به جای می‌گذارد. (کافی ۵ ص ۵۵۹) ۳-خود ارضایی: دیدن صحنه های محرک و شهوت انگیز در فیلم‌های ماهواره مخصوصاً برای جوانانی که توان اطفاء شهوت از راه شرعی را ندارند، موجب روی آوردن به دفع شهوت از راه استمناء می‌گردد. ۴-افسردگی شدید و گاه همراه با خودکشی: انحطاط و دور افتادگی از اصل خود با دیدن انواع و اقسام فیلم‌ها و به وجود آمدن احساس پوچی و بی هویتی و دور شدن از یاد خدا و هجوم تاریکی‌ها و بیماری‌های روانی انسان را به سمت خود کشی سوق می‌دهد. ۵-ایجاد روابط نا سالم: با به نمایش گذاشتن انواع فیلم‌های شهوت انگیز و روابط نا مشروع کم کم روابط نا سالم بین زن و مرد نا محرم عادی شده و منجر به فساد خانواده و اجتماع می‌گردد. ۶-افزایش جرایم توسط نمایش تصاویر خشونت بار: سهل و آسان نشان دادن کشتار و قتل و هر گونه جنایت با سلاح سرد و گرم ترس بیننده را فرو می‌ریزد و موجبات بالا رفتن آمار جرم و جنایت در جامعه را پدید می‌آورد. ۷-ترویج مد گرایی و ارائه مد های آرایشی و پوشش زننده: امام صادق (علیه‌السلام) :اوحی الله عز و جلالی النبی من الانبیاء قل للمؤمنین: لا تلبسوا لبس اعدائیو لا تطمعوا طعام اعدائی ولا تسلکوا مسالک اعدایی، فتکونوا اعدائی کما هم اعدائی : خداوند بزرگ به پیامبری از پیامبرانش وحی نمود که به مؤمنین بگو: لباس دشمنان مرا نپوشید، غذای آنان را نخورید و از راه آنان نروید (آنان را الگوی خود قرار ندهید) که در این صورت از دشمنان من محسوب می‌شوید، همان طور که آنان دشمنان من هستند. (علل شرایع ج ۲ ص ۳۴۸) ۸-ترویج عقاید و فرقه های نادرست و غیر اخلاقی مثل شیطان‌پرستی ۹-از بین رفتن قبح روابط غیر اخلاقی در بین مردم: قال الله تبارک وتعالی : ان الذین یحبون ان تشیع الفاحشه فی الذین آمنوا لهم عذاب الیم : برای کسانی که دوست دارند درباره مؤمنان تهمت زنا شایع شود ، در دنیاو آخرت عذابی دردآور مهیاست خدا می داند و شما نمی دانید) . نور / ۱۹) ۱۰-نابود کردن فرهنگ مردم جهان، اعم از سنت‌ها، آداب و رسوم ۱۱-تلاش بر ایجاد هیجانات، خوشی‌ها، تفریحات، سرگرمی‌های کاذب در بین مردم ۱۲-ایجاد فرهنگ مصرف و تبلیغ کالاهای غربی و دور نگه داشتن مردم از خودکفایی . ۱۳-سست شدن بنیان خانواده: )اختلاف بین خانواده بین همسران – مرزها و حریم خانواده را می‌شکنند – طلاق و جدایی را فراهم می‌کنند). قال الله تبارک تعالی: قوا انفسکم واهلیکم نارا : خود و خاندانتان را از (عذاب) آتش حفظ کنید. (تحریم / ۶) پایین آمدن سطح رضایتمندی همسران: مرد و یا زنی که همواره صحنه های مستهجن به واسطه فیلم‌های ماهواره برای او عادی شده باشد دیگر به واسطه همسر راضی نمی‌گردد. و این اولین قدم فساد زن و مرد در خانواده می‌باشد. عَنْ عَلِیٍّ ع فِی حَدِیثِ الْأَرْبَعِمِائَةِ قَالَ إِذَا رَأَی أَحَدُکُمُ امْرَأَةً تُعْجِبُهُ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ فَإِنَّ عِنْدَ أَهْلِهِ مِثْلَ مَا رَأَی فَلَا یَجْعَلَنَّ لِلشَّیْطَانِ عَلَی قَلْبِهِ سَبِیلًا لِیَصْرِفْ بَصَرَهُ عَنْهَا ؛ امیر المومنین (علیه‌السلام) فرمود: هرگاه از زنی خوشتان آمد نزد همسر خود بروید (وبا او رابطه زناشویی برقرار کنید). زیرا همسر شما هم مثل اوست و برای شیطان در قلب خود راهی قرار ندهید، تا اینکه آن زن از خاطر شما برود. ۱۴-الگو گیری غلط : قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) : لا یتبه الزی بالزی حتی یشبه الخلق با لخلق، ومن شبه به قوم فهو منهم : شکل‌ها به یکدیگر همانند نمی‌گردد، جز آنکه خلق و خوها به هم نزدیک گردد، و هرکس خود را شبیه گروهی سازد، از آنان به شمار می‌رود . (ره توشه ص ۳۰۳) ۱۵-ایجاد فراموشی هدف: علی(علیه‌السلام) :من کانت الدنیا اکبر همه طال شقاؤه و غمه : آن شخص که دنیا بزرگ‌ترین هدف وی باشد، همواره گرفتار بدبختی و اندوه خواهد شد. )میزان الحکمه ج ۲ ص ۹۰۹) ۱۶-فراموشی معاد: إِنَّ الَّذِینَ یَضِلُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِید به ما نَسُواْ یَوْمَ الحْسَابِ کسانی که از راه خدا گمراه شوند، عذاب شدیدی به خاطر فراموش کردن روز حساب دارند! (ص / ۲۶) شرح: با توجه دادن به دنیای محض و لذت‌های زود گذر و فانی کردن مردم در اینکه اینست و جز این نیست مانع از توجه مردم به آخرت می‌شوند. ۱۷-تباهی خرد و اندیشه: قال علی (علیه‌السلام) : قد خرقت الشهوات عقله : شهوت‌ها خرد اورا تباه کرده است. (نهج البلاغه خ ۱۰۹ ص ۱۶۰) ۱۸-طغیان و سرکشی: قال الله تبارک وتعالی: کلا ان الانسان لیطغی ان رآه استغنی : باز چرا انسان از کفر وطغیان باز نمی‌ایستد. با تماشای برنامه های مستهجن و محرک جنسی شهوت طغیان می‌کند و دست به کفر وعصیان وجرم می‌زند. (علق / ۶) ۱۹-ایجاد پشیمانی: قال صادق (علیه السلام) : ان الحسرة و الندامه والویل کله لمن لم ینتفع به ما ابصر ومن لم یدر الامرالذی هو علیه مقیم، انفع هو له ام ضر؟ : حسرت و پشیمانی و نگون‌ساری برای کسی است که از آنچه بر آن بینایی دارد، بهره نگیرد ونداند کاری که می‌کند برای او سود دارد یا زیان. (بحار الانوار ج ۲ ص۳۰ ( پس از صرف بیهوده عمر در تماشای فیلم‌های لغو وتأثیر پذیری و خلق وخوی حیوانی پیدا کردن در پایان چیزی جز حسرت واندوه بر جای نمی‌ماند. ۲۰-تزلزل اعتقادی: در شبکه‌های مختلف حتی با نام دین به راحتی ایجاد شبهات مختلف کرده و با مغلطه و سفسطه افکنی بدون اینکه مناظره ای یا جواب‌دهنده‌ای باشد، به مبانی وریشه های یک دین حمله می‌کنند و عده ای از مردم که متأسفانه دارای معلومات کافی در آن بحث نیستند فریب شیادهایی را می‌خورند که با شیطان قرینند. ۲۱-وارونه سازی و پایمالی فضیلت‌ها: در تحت لوای بیان تفسیر یا بیان دستورات الهی آن چنان ارزش‌ها و فضیلت‌های دینی را وارونه جلوه می‌دهند که هر بیننده‌ای فکر می‌کند فقط اوست که راست می‌گوید. ۲۲-فراموش کردن یاد خداوند: قال الله تبارک وتعالی : وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکاً وَ نحَشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَمَةِ أَعْمَی و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت و) تنگی خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور می‌کنیم! (طه / ۱۲۴) ۲۳-تمسخر و استهزاء آیات الهی: قال الله تبارک وتعالی: ولئن سأ لتهم لیقولن انما کنا نخوض ونلعب قل اباالله و ایاته و رسوله کنتم تستهزؤن : واگر از آن‌ها بپرسند چرا سخریه و استهزاء می کنید پاسخ دهند که ما به مزاح ومطایبه سخن راندیم . ای رسول بگو به آن‌ها آیا با خدا وآیات خدا ورسول خدا تمسخر می‌کنید. (توبه /۶۵( ۲۴-پخش شایعات: خداوند متعال می‌فرمایید: وَ إِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُواْ بِه وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلیَ الرَّسُولِ وَ إِلیَ أُوْلیِ الْأَمْرِ مِنهُْمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنبِطُونَهُ مِنهْم وَ لَوْ لَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطَنَ إِلَّا قَلِیلًا و چون از ناحیه کفار خبری از امن و یا خوف به این سست ایمان‌ها برسد آن را منتشر سازند، در حالی که اگر قبل از انتشار، آن را به اطلاع رسول و کارداران خویش رسانده، درستی و نادرستی آن را از آنان بخواهند، ایشان که قدرت استنباط دارند، حقیقت مطلب را فهمیده، به ایشان می‌گویند و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود جز مواردی انگشت شمار هر لحظه شیطان را پیروی می‌کردید. (نساء / ۸۳) ۲۵-سخنان جذاب و نفاق انگیز در لوای دین: وَ إِذَا رَأَیْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُم وَ إِن یَقُولُواْ تَسْمَعْ لِقَوْلهِم کَأَنهَّمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَة یحَسَبُونَ کل صَیْحَةٍ عَلَیهْم هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُم قَاتَلَهُمُ اللَّه أَنیَ یُؤْفَکُونَ ای رسول تو چون (از برون) کالبد جسمانی آن منافقان را مشاهده کنی (به آراستگی ظاهر) تو را به شگفت آرند و اگر سخن گویند (بس چرب زبانند) به سخن هایشان گوش فرا خواهی داد (ولی از درون) گویی که چوبی خشک بر دیوارند (و هیچ ایمان و معرفت ندارند و چون در باطن نادرست و بد اندیشند) هر صدایی بشنوند بر زبان خویش پندارند. ای رسول (بدانکه) دشمنان (دین و ایمان) به حقیقت اینان هستند از ایشان بر حذر باش، خدایشان بکشد چقدر (به مکر و دروغ) از حق باز می‌گردند. (منافقون / ) ۲۶-فتنه انگیزی و سخنان اراجیف: لَوْ خَرَجُواْ فِیکمُ مَّا زَادُوکُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُواْ خِلَالَکُمْ یَبْغُونَکُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِیکم سَمَّاعُونَ لهَُم وَ اللَّهُ عَلِیم بِالظَّلِمِینَ اگر با شما بیرون شده بودند در کارتان جز فساد نمی‌افزودند و میان شما اراجیف انتشار داده ، فتنه‌جویی می‌کردند و (چون) در میان شما زود باوران (نیز) بودند (در نتیجه تحت تأثیر اراجیف آنان قرار می‌گرفتند) و خدا ستمکاران را خوب می‌شناسد. (توبه / ۴۷ ) ۲۷-ایجاد شک ودو دلی: إِنَّمَا یَسْتَئذِنُکَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الاَخِرِ وَ ارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فیِ رَیْبِهِمْ یَترَدَّدُونَ تنها کسانی که به خدا و روز جزا ایمان ندارند و دل هایشان به شک افتاده و در شک خویش سرگردانند از تو اجازه می‌خواهند. (توبه / ۴۵ ) ۲۸-تضعیف ایمان‌ها و دعوت به کفر: وَدَّ کَثِیرٌ مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُم مِّن بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَین لَهُمُ الْحَق فَاعْفُواْ وَ اصْفَحُواْ حَتیَ یَأْتی اللَّهُ بِأَمْرِه إِنَّ اللَّهَ عَلیَ کُل شیَ‌ْءٍ قَدِیرٌ بسیاری از اهل کتاب دوست می‌دارند و آرزو می‌کنند ای کاش می‌توانستند شما را بعد از آنکه ایمان آوردید به کفر برگردانند و این آرزو را از در حسد در دل می‌پرورند بعد از آنکه حق برای خود آنان نیز روشن گشته، پس فعلاً آنان را عفو کنید و نادیده بگیرید تا خدا امر خود را بفرستد که او بر هر چیز قادر است. (بقره/ ۱۰۹) ۲۹-ایجاد دهکده جهانی جهت اینکه همه را مطیع هوی و هوس خود کنند: وَ لَن تَرْضیَ عَنکَ الْیهَودُ وَ لَا النَّصَارَی حَتیَ تَتَّبِعَ مِلَّتهَم قُلْ إِنَّ هُدَی اللَّهِ هُوَ الهُْدَی وَ لَئن اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْم مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلی وَ لَا نَصِیرٍ یهود و نصاری هرگز از تو راضی نمی‌شوند مگر وقتی که از کیش آنان پیروی کنی بگو تنها هدایت، هدایت خدا است و اگر هوی و هوس های آنان را پیروی کنی بعد از آن علمی که روزیت شد، آن وقت از ناحیه خدا نه سرپرستی خواهی داشت و نه یاوری. (بقره/ ۱۲۰) ۳۰-در حال کید وفریب: إِن تمَسَسْکُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِن تُصِبْکُمْ سَیِّئَةٌ یَفْرَحُواْ بِهَا وَ إِن تَصْبرِواْ وَ تَتَّقُواْ لَا یَضُرُّکُمْ کَیْدُهُمْ شَیْا إِنَّ اللَّهَ به ما یَعْمَلُونَ محُیط. : اگر خیری به شما برسد آن‌ها ناراحت می‌شوند و اگر مصیبتی برسد خوشحال می‌گردند و شما اگر صبر کنید و از خدا بترسید، کید آن‌ها هیچ ضرری به شما نمی‌زند که خدا به آنچه می‌کنید، احاطه دارد. (آل عمران / ۱۲۰) ۳۱- دعوت به تجمل گرایی : الشَّیطَانُ یعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ یعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلًا وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ(البقرة/۲۶۸) شیطان شما را از تهیدستی بیم می‏دهد و شما را به زشتی وامی‏دارد؛ و(لی‏) خداوند از جانب خود به شما وعده آمرزش و بخشش می‏دهد، و خداوند گشایشگر داناست‏. شرح:در واقع شیطان با ایجاد ترس از مبتلا شدن به تهیدستی و فقر باعث فراموش شدن خداوند به عنوان روزی دهنده میشود و انسان به انجام هر عملی برای بدست آوردن پول و ثروت حاضر می شود این مطلب به وفور در فیلم ها و سریال های شبکه های ماهواره دیده می شود. ۳۲-ایجاد رعب و ترس کاذب از دشمنان اسلام : إِنَّمَا ذَلِکُمُ الشَّیطَانُ یخَوِّفُ أَوْلِیاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ(آل عمران/۱۷۵) در واقع این شیطان است که دوستانش را می‏ترساند پس اگر مؤمنید از آنان مترسید و از من بترسید شرح:در برخی از فیلم ها و سریال ها و همچنین مستند هایی که در شبکه ماهواره و حتی در شبکه های فارسی زبان تلاش می شود تا چهره ی صهیونیسم جهانی را قدرتمند نشان دهد و همیشه بهترین تجهیزات جنگی و بهترین روحیه مبارزه را در سربازان آنها قرار دارد و کسانی که گوش دل به سخنان دجال واره (ماهواره) و صدای شیطان می دهند و حرف های آنان باور می کنند در واقع دست دوستی با شیطان داده و ترس از دشمنان خدا را در دل راه می دهند. ۳۳-ایجاد فراموشی یاد خدا: اسْتَحْوَذَ عَلَیهِمُ الشَّیطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ أُولَئِکَ حِزْبُ الشَّیطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ(المجادلة/۱۹) شیطان بر آنان چیره شده و خدا را از یادشان برده است آنان حزب شیطانند آگاه باش که حزب شیطان همان زیانکارانند وَمَنْ یعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمَنِ نُقَیضْ لَهُ شَیطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِینٌ(الزخرف/۳۶) و هر کس از یاد [خدای] رحمان دل بگرداند بر او شیطانی می‏گماریم تا برای وی دمسازی باشد ۳۴-دادن وعده های دروغین: قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُکُمْ جَزَاءً مَوْفُورًا(الإسراء/۶۳) فرمود برو که هر کس از آنان تو را پیروی کند مسلما جهنم سزایتان خواهد بود که کیفری تمام است وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَأَجْلِبْ عَلَیهِمْ بِخَیلِکَ وَرَجِلِکَ وَشَارِکْهُمْ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا یعِدُهُمُ الشَّیطَانُ إِلَّا غُرُورًا(الإسراء/۶۴) و از ایشان هر که را توانستی با آوای خود تحریک کن و با سواران و پیادگانت بر آنها بتاز و با آنان در اموال و اولاد شرکت کن و به ایشان وعده بده و شیطان جز فریب به آنها وعده نمی‏دهد ۳۵-آراستن اعمال نا پسند به زیبایی(مثال: همجنس بازی ، خیانت و…): تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَزَینَ لَهُمُ الشَّیطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِیهُمُ الْیوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ(النحل/۶۳) سوگند به خدا که به سوی امتهای پیش از تو [رسولانی] فرستادیم [اما] شیطان اعمالشان را برایشان آراست و امروز [هم] سرپرستشان هموست و برایشان عذابی دردناک است ۳۶-ترویج شرابخواری و قمار: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ(المائدة/۹۰) ای کسانی که ایمان آورده‏اید شراب و قمار و بتها و تیرهای قرعه پلیدند [و] از عمل شیطانند پس از آنها دوری گزینید باشد که رستگار شوید ۳۷-ایجاد آرزو های دور و دراز و بعضا دست نیافتنی: إِنْ یدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ یدْعُونَ إِلَّا شَیطَانًا مَرِیدًا(النساء/۱۱۷) [مشرکان] به جای او جز بتهای مادینه را [به دعا] نمی‏خوانند و جز شیطان سرکش را نمی‏خوانند لَعَنَهُ اللَّهُ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِکَ نَصِیبًا مَفْرُوضًا(النساء/۱۱۸) خدا لعنتش کند [وقتی که] گفت بی‏گمان از میان بندگانت نصیبی معین [برای خود] برخواهم گرفت وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّینَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَیبَتِّکُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَیغَیرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ وَمَنْ یتَّخِذِ الشَّیطَانَ وَلِیا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِینًا(النساء/۱۱۹) و آنان را سخت گمراه و دچار آرزوهای دور و دراز خواهم کرد و وادارشان می‏کنم تا گوشهای دامها را شکاف دهند و وادارشان می‏کنم تا آفریده خدا را دگرگون سازند و[لی] هر کس به جای خدا شیطان را دوست [خدا] گیرد قطعا دستخوش زیان آشکاری شده است ۳۸-ترویج فِرَق انحرافی و منافقین: وَدُّوا لَوْ تَکْفُرُونَ کَمَا کَفَرُوا فَتَکُونُونَ سَوَاءً فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِیاءَ حَتَّى یهَاجِرُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَیثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِیا وَلَا نَصِیرًا(النساء/۸۹) همان گونه که خودشان کافر شده‏اند آرزو دارند [که شما نیز] کافر شوید تا با هم برابر باشید پس زنهار از میان ایشان برای خود دوستانی اختیار مکنید تا آنکه در راه خدا هجرت کنند پس اگر روی برتافتند هر کجا آنان را یافتید به اسارت بگیرید و بکشیدشان و از ایشان یار و یاوری برای خود مگیرید شرح:عموما مشاهده می شود فرقه هایی که تلاش در ایجاد تفرقه و ایجاد انحراف تلاش میکنند با حمایت انگلیس و صهیونیسم شبکه های ماهواره ای تاسیس کرده و انحراف و روح منافقانه خود را ترویج می کنند و در جهت تبلیغ این فرق که عقایدی آمیخته با کفر دارند تلاش می کنند. ۳۹- دنیا طلبی: زُینَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ(آل عمران/۱۴) دوستی خواستنیها[ی گوناگون] از زنان و پسران و اموال فراوان از زر و سیم و اسب‏های نشاندار و دامها و کشتزار[ها] برای مردم آراسته شده [لیکن] این جمله مایه تمتع زندگی دنیاست و [حال آنکه] فرجام نیکو نزد خداست مَنْ کَانَ یرِیدُ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیهِمْ أَعْمَالَهُمْ فِیهَا وَهُمْ فِیهَا لَا یبْخَسُونَ(هود/۱۵) کسانی که زندگی دنیا و زیور آن را بخواهند [جزای] کارهایشان را در آنجا به طور کامل به آنان می‏دهیم و به آنان در آنجا کم داده نخواهد شد أُولَئِکَ الَّذِینَ لَیسَ لَهُمْ فِی الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِیهَا وَبَاطِلٌ مَا کَانُوا یعْمَلُونَ(هود/۱۶) اینان کسانی هستند که در آخرت جز آتش برایشان نخواهد بود و آنچه در آنجا کرده‏اند به هدر رفته و آنچه انجام می‏داده‏اند باطل گردیده است ۴۰-فرو گزار نشدن از هر راهی برای گمراهی بشر: قَالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ(ص/۸۲) إِلَّا عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ(ص/۸۳) قَالَ فَالْحَقُّ وَالْحَقَّ أَقُولُ(ص/۸۴) لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکَ وَمِمَّنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ(ص/۸۵) [شیطان] گفت پس به عزت تو سوگند که همگی را جدا از راه به در می‏برممگر آن بندگان پاکدل تو رافرمود حق [از من] است و حق را می‏گویم هرآینه جهنم را از تو و از هر کس از آنان که تو را پیروی کند از همگی‏شان خواهم انباشت. چهار راهکار مهم و اساسی مبارزه با مفاسد ماهواره: ۱-آشنایی خانوادها با احکام شرعی درباره ماهواره (احکام نگاه) ۲-آگاهی دادن مردم به آسیب‌های ماهواره و اهداف آن ۳-جایگزین کردن برنامه‌های متنوع ۴-دعوت به تقوی و معنویات هَذَا کِتَابُنَا ینْطِقُ عَلَیکُمْ بِالْحَقِّ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنْسِخُ مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ(الجاثیة/۲۹) این است کتاب ما که علیه شما به حق سخن می‏گوید ما از آنچه می‏کردید نسخه بر می‏داشتیم أَلَمْ یأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا یکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَیهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ(الحدید/۱۶) آیا برای کسانی که ایمان آورده‏اند هنگام آن نرسیده که دلهایشان به یاد خدا و آن حقیقتی که نازل شده نرم [و فروتن] گردد و مانند کسانی نباشند که از پیش بدانها کتاب داده شد و [عمر و] انتظار بر آنان به درازا کشید و دلهایشان سخت گردید و بسیاری از آنها فاسق بودند همان طور که شیطان ملعون در گمراهی بشر از هیچ چیز کم نمی گزارد و لحظه ای غافل نمی شود در مقابل نیز خداوند متعال برای هدایت بشر و حجت تمام شدنش از هیچ کم نگزاشته و تمامی کد های مقابله با فتنه ی شیطان و دجال و ابزارش را در کتاب شریف قرآن و همچنین از طریق اولیاء و حجت های خود داده است باشد که بشر با تفکر و تدبر در این آیات هدایت شود و از فتنه های آخرالزمان در امان باشد در رویارویی بزرگ حق و باطل مسیر درست را انتخاب کند. به امید فرج مولا و سرورمان حضرت حجت ارواحنا له الفداه که صد البته نزدیک است ان شاالله. _______________________________________ منابع: - قرآن -الکلینی، ابو جعفر محمد، الکافی، دار الکتب الاسلامیه، چاپ تهران، بی تا، ۱۳۷۵ - ابو جعفر محمد بن علی بن الحسین بن بابویه القمی، الخصال، بیروت، موسسه الاعلمی، الطبعه الاولی،۱۴۱۰ ق - الحسن شعبه الحرانی، تحف العقول عن آل الرسول، تهران، اسلامیه،۱۴۰۲ ق - بابویه القمی ابو جعفر، علل الشرایع، بیروت، دار احیاء التراث، الطبعه الاولی،۱۴۰۸ ق صبحی الصالح، نهج البلاغه، قم، دار الهجره، بی تا. - عاملی، حر، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشریعه، چاپ تهران، مکتبه الاسلامیه، بی تا. - مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، انتشارات موسسه وفا، بیروت، سال انتشار ۱۴۰۴ ق - محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مؤسسه دار الحدیث الثقافیه، الطبعه الثانیه،۱۳۷۷ ش. - محسنی علی اکبر، ره توشه، قم، انتشارات رشید، چاپ اول، ۱۳۸۸-

گروه فضای مجازی: عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بحران هویت را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی دانست و گفت: فرصت‌ها و تهدیدهای شبکه‌های اجتماعی را باید جدی گرفت. مهدی قناد، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، با بیان اینکه وجود شبکه‌های اجتماعی یک امر جهانی و طبیعی است، گفت: اینترنت در ابتدا برای امر پژوهش و کاربردهای علمی اختراع شد اما رفته رفته وارد عرصه‌های اجتماعی نیز شد. وی گستردگی، در دسترس بودن و هوشمندی بیشتر را از دلایل گرایش به ابزارهای ارتباطی دانست و افزود: هر پدیده اجتماعی که وارد فضای حیات اجتماعی می‌شود فرصت‌ها و تهدیدهایی را به‌وجود می‌آورد. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند با بیان اینکه تا زمانی که ابزارها زندگی انسان را مختل نکنند مفید خواهند بود، بیان کرد: باید راه درست استفاده از آن را بلد باشیم تا فواید امکان دسترسی سریع به اطلاعات را وارد زندگی خود کنیم. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بحران هویت را یکی از مهم‌ترین آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی عنوان و اظهار کرد: اعتیاد به این ابزارها، ترس از طرد شدن از سوی دیگران، افت تحصیلی و کاهش تمرکز و ارتباطات واقعی از دیگر آسیب‌های استفاده نادرست از شبکه‌های اجتماعی است. وی ادامه داد: مهارت‌های کلامی یا خواندنی و نوشتنی انسان کم می‌شود و ادبیات خاصی به ارمغان می‌آید که تسلط بر زبان اصلی را کاهش می‌دهد. هویت دوست‌داشتنی فرد در شبکه‌های اجتماعی قناد، اتلاف وقت را از دیگر آسیب‌ها دانست و افزود: تهدید سلامت جسمی، خواب نامناسب و گسترش خشونت را می‌توان از دیگر آسیب‌ها برشمرد. وی با اشاره به دلایل گرایش به شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد: فرد می‌خواهد هویت دوست داشتنی خود را در این فضا به‌دست بیاورد و علاوه بر آن حس هیجان‌طلبی خود را ارضا کند. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور بیرجند بازسازی هویت مخدوش شده را از فرصت‌های این شبکه‌ها دانست و بیان کرد: در این فضا اگر به‌درستی استفاده شود بسیاری از استعدادهای انسان شکوفا می‌شود و فرد می‌تواند گفت‌وگوی همراه با منطق را بیاموزد. قناد با بیان اینکه شبکه‌های اجتماعی را باید جدی گرفت، گفت: با آگاهی‌بخشی، نظارت و ارائه اطلاعات به والدین، افزایش مهارت‌های ارتباطی، محدود کردن زمان استفاده و جایگزین‌کردن فعالیت‌های مثبت به استفاده صحیح از شبکه‌ها کمک کنیم. وی بیان کرد: افراد چون در این فضا حرف خود را به راحتی و آزادانه بیان می‌کنند به این شبکه‌ها پناه می‌برند و گرفتن بازخورد از سوی دیگران برایشان مهم می‌شود و به‌دلیل آن‌که گاهی بازخورد مثبت ندارد دچار تنهایی و افسردگی می‌شود

با رواج گوشی های لمسی پیشرفته در بازار، خرید این گوشی ها توسط خانواده ها و بخصوص جوانان و نوجوانان روز به روز در حال افزایش است. نبض سحر:گوشی های هوشمندی که شاید مکالمه با آن کمترین کاربرد را برای مصرف کننده دارد و بیشتر بحث در هنگام خرید در مورد سیستم عامل ، سرعت وسایر قابلیت های این گوشی هاست.گوشی هائی که در ابعاد بزرگ در ویترین مغازه ها خودنمائی می کندو گاها خرید یک گوشی برای یک نوجوان تبدیل به یک آرزوی بزرگ شده است. در چند سال اخیر موج گسترش استفاده از این نوع تلفن همراه حتی با قیمت های گزاف،سرعت بیشتری در بازارهای داخلی ایران داشته است. امروزه جوانان برای سرگرم شدن واز همه مهمتر استفاده از اینترنت به سمت خرید این نوع از گوشی ها می روند. با رواج این گوشی ها ،برنامه های مختلفی برای آن توسط شرکت های مختلف طراحی و در دسترس عموم قرار داده می شود. ویک بُعد از این نرم افزارها، نرم افزار های مربوط به شبکه های اجتماعی از قبیل:وایبر،وات ساپ،لاین،تانگو و امثال ذالک می باشد. این نرم افزار ها در کمترین زمان ،در بین جوانان ما جا باز کردند و وقت زیادی را از جوانان ما می گیرد. به طوری که هر وقت، زمان آزادی را پیدا می کنند سریعا مشغول استفاده از این نرم افزارها می شون به طوری که گاها در سر سفره غذا نیز مشاهده می شود که مشغول استفاده از آن هستند! مسلما این گونه نرم افزار ها اگر سودمندی داشته باشند از آسیب هایی نیز برخوردار هستند. وحال مواردی از این آسیب ها را ذکر می کنیم: – مهمترین آسیب اعتیاد به این نرم افزار ها می باشد که فرد را از لحاظ روحی و جسمی درگیر خود می کند. – اتلاف وقت که بیشرین زمان از وقت روزانه صرف این شبکه ها می شود،که گاها فرد استفاده کننده تا ساعت ۳ بعد از نصف شب نیز در این شبکه ها بسر می برد که موحب اختلال در خواب وکم خوابی در فرد می شود که این خود زمینه ایجاد دارای مشکلات دیگری است. -ایجاد اختلاف در بین روابط همسر که گاها منجر به ایجاد کدورت،بدبینی و حتی شاید منجر به طلاق شود! – عدم ارتباط موثر با جامعه ی واقعی و به ویژه خانواده که گاها شاهد این هستیم که فرزند خانواده دچار مشکلاتی در ارتباط با خانواده پیدا می کند. -ایجاد مشکلات شخصیتی و هویتی:مسلما شبکه های اجتماعی مملو از کاربران با هویت جعلی است که امکان تشخیص و اعتماد به اینکه طرف مقابل زن یا مرد است را عملا ناممکن می سازد،مگر در موارد خاص که طرف مقابل از نزدیکان شما باشد.که این عدم اعتماد عوارضی را بر جامعه ی واقعی وارد می سازد و فرد همیشه با شکاکیت به پیرامون خود می نگرد. – ابراز احساسات در این شبکه های اجتماعی گاها موجب وابستگی و عشق های مجازی را منجر می شود که موجب اضطراب،استرس در فرد و مستعد سایر بیماری های روحی و جسمی می شود. – انحطاط فکری جوانان و هدف قرار دادن دین،اعتقاد و شبهه افکنی در این شبکه های اجتماعی که موجب ایجاد شک و شبهه در ذهن جوانان می شود. – ترویج مسائل غیر اخلاقی وبرخی از مسائل سیاسی،اجتماعی،فرهنگی در قالب تخریب و فرافکنی موجب آشفتگی ذهنی جوانان می شود.که برخی از مسائل نیز به صورت سازماندهی شده توسط معاندین انقلاب ودشمنان نظام خوراک این شبکه ها می باشد. وحال راهکار: اگرچه از آسیب های این شبکه های اجتماعی سخن گفتیم اما مسلما دارای محاسنی نیز می باشند از قبیل ترویج مسائل اخلاقی،دینی در این شبکه ها،گسترش ارتباطات جمعی و فعالیت در این مسیربا رویکرد های عقلانی و صحیح،اطلاع رسانی سریع و ارزان در گستره وسیع و سایر مزیت ها. اما برای کاهش آسیب های این شبکه های اجتماعی می توان گفت که خانواده ها نقش بسزائی دارند که می توانند با تشریح آسیب های شبکه های اجتماعی به فرزندان خود از بروز چنین مسائلی جلوگیری کنند. جوانان نیز هر خبر و مطلبی را که در این شبکه ها منتشر می شود را باور نکنند و به دنبال صحت و سقم آن باشند.همانطور که در قران آمده است:ای مومنان اگر فاسقی خبری برای شما آورد، درباره آن تحقیق کنید. (سوره حجرات/ آیه ۶) و همچنین اطلاع رسانی صدا و سیما،مطبوعات،رسانه ها وخبرگزاری ها در این موارد می تواند ،نقش مهمی را در این زمینه ایفا کند. و سخن آخر: ما در این جهان برای ایفای نقش خود آمده ایم ،همانطور که خدای متعال فرمود:وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ .( الذاریات / ۵۶ )من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند، پس آن گونه در این جهان زندگی کنیم تا خداوند از ما راضی باشد.ومسلما اگر ملاک همه ی کار های ما “خدا “باشد هم در این جهان و هم در سرای آخرت رستگار خواهیم شد.واین مسیر تنها با کمک گرفتن از قران واهل بیت(ع) طی خواهد شد. خدایا چنان کن سرانجام کار/تو خشنود باشی ما رستگار

مقدمه جنگ نرم، به دلیل ماهیت خود و عدم نیاز به ابزارهاى فیزیکى، به دنبال آن است که در مسافت هاى دورترى از مراکز طراحى کننده، به اجرا درآید. جهانى و فرامرزى بودن فضاى سایبر، امکان هاى مورد نیاز را به آسانى در اختیار طراحان جنگ نرم قرار مى دهد و با فراهم شدن بسترهاى فکرى - فرهنگى اهداف مورد نظر، از سوى جریان هاى درون جامعه هدف دنبال مى شود. میسر بودن ارتباط دو طرفه نیز ابزارهاى عملیاتى را در خدمت طراحان و رهبران مراکز مورد نظر در مى آورد و در موقعیت هاى حساس که امکان حضور و هدایت مستقیم میدانى حوادث، از براندازان سلب مى شود؛ عناصر حاضر در صحنه نقش رسانه اى عملیات را بازى مى کنند. از سوى دیگر، جنگ نرم به عناصر و سربازان میدانى نیاز دارد که از جنس مخاطبان جامعه هدف باشند. این عناصر، باید براى خود هویتى خاص قایل باشند تا بتوانند هدایت روند درگیرى را برعهده گیرند و در شرایط کنونى، امکان دسترسى به فضاى مجازى به دلیل در اختیار گذاشتن لحظه اى حجم وسیعى از اخبار، اطلاعات و تسهیل ارتباط، چنین هویت کاذبى را به راحتى در میان بخشى از صحنه گردانان حوادث ایجاد مى کند. نبود بسیارى قیود و محدودیت ها که براى سایر اقسام رسانه اى وجود دارد، در محیط مجازى، گستره فعالیت در این فضا را براى اهداف و انگیزه هاى امنیتى و سیاسى در جنگ نرم افزایش مى دهد. مجموعه این شرایط است که امروزه، هوس بهره گیرى از این فضا را براى غلبه بر دیگر ملت ها، در میان مراکز قدرت جهانى ایجاد مى کند. حوادث چند ماه اخیر ایران را باید میدان آزمون براى کاربرد فضاى مجازى در عملیات روانى و جنگ نرم دانست. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین، از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف، عهده مى گیرند. حوادث پس از انتخابات سال 1388، به روشنى نقش شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم غرب با ایران را نشان داد. نگاهى به مفهوم و ویژگى هاى شبکه هاى اجتماعى مجازى امروزه فراگیرى اینترنت و فن آورى هاى جدید ارتباطى و اطلاعاتى، موجب ظهور فضاى مجازى در کنار جهان واقعى شده که این امر، معادلات و الگوهاى ارتباطات سنتى، تولید، انتقال و مصرف اطلاعات را به هم زده و موجب تغییر در آن شده است. چنین فضایى که به عنوان واقعیت مجازى یک پارچه، درنظر گرفته مى شود، از ویژگى هایى چون بى مکانى، فرا زمان بودن، صنعتى بودن محض، عدم محدودیت به قوانین مدنى متکى بر دولت - ملت ها، از معرفت شناسى تغییر شکل یافته پسامدرن برخوردار بودن، قابل دسترسى بودن همزمان، روى فضا بودن و برخوردارى از فضاهاى فرهنگى، اعتقادى، اقتصادى، سیاسى و نیز آزادى از هویت بدنى و جنسى جدید برخوردار است.(2000 ,Myers ). شبکه هاى اجتماعى مجازى، امروزه نقش بسیار مهمى در خلق این فضاى مجازى دارند. از خلال همین واقعیت هاى مجازى است که آسیب هاى روانى و سیاسى بسیار گسترده اى را مى توانند براى یک جامعه به وجود آورند. شبکه هاى اجتماعى، به مجموعه اى از افراد که به صورت گروهى با یکدیگر ارتباط داشته و مواردى مانند اطلاعات، نیازمندى ها، فعالیت ها و افکار خود را به اشتراک بگذارند، شبکه هاى اجتماعى گویند. شبکه هاى اجتماعى را مى توان به دو دسته شبکه هاى مجازى و شبکه هاى غیرمجازى تقسیم کرد. شبکه هاى غیرمجازى در واقع شبکه هایى هستند که توسط مجموعه اى از افراد و گروه هاى به هم پیوسته، در محیط اجتماعى عمل مى کنند. شبکه اجتماعى مجازى یا شبکه اجتماعى اینترنتى، وب سایت یا مجموعه اى از وب سایت هایى است که به کاربران امکان مى دهد، علاقه مندى ها، افکار و فعالیت هاى خود را با یک دیگر به اشتراک بگذارند؛ به عبارت دیگر، شبکه هاى اجتماعى سایت هایى هستند که با استفاده از یک موتور جست وجوگر و افزودن امکاناتى مانند چت، پیام رسانى الکترونیک، انتقال تصویر و صدا و...، امکان ارتباط بیشتر کاربران را در قالب شبکه اى از روابط فردى و گروهى فراهم مى آورند. (2000 ,Resnick) وبلاگ ها(1)، فیس بوک(2)، توییتر(3)، یتوب(4)، پادکست(5) از جمله شبکه هاى اجتماعى مجازى هستند. نگاهى به آسیب هاى سیاسى و روانى شبکه هاى اجتماعى مجازى با رشد رسانه هاى نوین، جهان وارد عصر دوم رسانه ها شده است که بر خلاف دوره مدرن و عصر نخست، آینده آن به طور کامل قابل پیش بینى نیست، زیرا در عصر دوم رسانه ها که در آن بحث رسانه هاى الکترونیک جدید، حاکمیت دارند و اطلاعات حرف آخر را مى زنند، پدیده ها کمتر قابل پیش بینى اند (گل محمدى، 1383). رسانه هاى نوین داراى آسیب هاى بسیار مهم روانى و سیاسى است که مى توانند، زمینه و بستر مناسبى را براى جنگ نرم ایجاد کنند. در مورد آسیب هاى روانى شبکه هاى اجتماعى، مى توان به موارد ذیل اشاره کرد: (Hassanien ، Abraham ، 2010 ). 1. کاهش احساسات: به دلیل اینکه اغلب ارتباطات در این فضا، به صورت نوشتارى است، اغلب فاقد احساسى است که در فضاى واقعى، از طریق قدم زدن، سخن گفتن و ... به دست مى آید. افراد با وجود امکانات ارتباطى در فضاى مجازى، دیگر اهمیتى به کیفیت روابط نمى دهند و این مسئله، به کاهش بیشتر احساسات منجر مى شود. 2. متن گرایى: علیرغم امکانات چند رسانه اى موجود در فضاى مجازى، هنوز هم قسمت عمده اى از ارتباطات درفضاى مجازى را ارتباطات متنى در قالب ایمیل و چت تشکیل مى دهد. ارتباطات متنى مى تواند شکل جدیدى از هویت مجازى را شکل دهد. 3. انعطاف پذیرى هویتى: افراد در فضاى مجازى، به دلیل نبود راهنماهاى چهره اى، مى توانند بازنمایى هاى متفاوتى از خود ارائه دهند. 4. دریافت هاى جایگزین: در ارتباطات مجازى، شما مى توانید دیوارها را بشکنید، به حوزه خصوصى دیگران وارد شوید و حرف هایى را که حاضر نیستند، در ارتباط چهره به چهره به شما بگویند، بشنوید. علاوه بر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى در بعد روانى که به انعطاف پذیرى هویتى و شکل گیرى هویت هاى مجازى جدید منجر مى گردد، مهم ترین تأثیرات سیاسى فناورى هاى ارتباطى - اطلاعاتى، تضعیف دولت هاى ملى، اشاعه اطلاعات سیاسى و کاهش مشارکت سیاسى افراد و گروه هاست. همچنین کنترل اطلاعات در عصر جدید، اهرم اصلى قدرت بازیگران جهانى، ملى و محلى است ,.J.P ,Robinson (2004 .M ,and Kestnbaum .A ,Neustadtl). اهرمى که در انقلاب هاى رنگى در اختیار بنیاد سوروس و سازمان هاى غیردولتى و جنبش هاى دانشجویى قرار گرفت و رهبران احزاب و جنبش ها، بیشترین بهره را از آن بردند. دول غربى، ماهرانه با استفاده از امکانات تکنولوژى و ارتباطات، مانند اینترنت، سایت هاى انتقادى را علیه یک دولت سازمان مى دهند. پیام هاى کوتاه را از طریق تلفن هاى همراه رد و بدل مى کنند و مرتب قرارهاى جدیدى مى گذارند. آسیب مهم دیگر رسانه هاى نوین، تأثیر بر افکار عمومى و بسیج آن است. به گونه اى که به واسطه این رسانه ها، نوعى فضاى عمومى شکل مى گیرد و بسیارى افراد، بى آن که یکدیگر را ببینند و تبادل نظر کنند، مانند یکدیگر فکر و در نتیجه مانند یکدیگر نیز عمل مى کنند. بر این اساس، از طریق تولید پیام، شعار و اندیشه، به شیوه اى هنرى و از طریق تصویر، گرافیک، صدا و موسیقى، تصورات دستکارى و بسیج مى شوند و در نهایت فعالیت سیاسى، این امکان را مى یابد که با زندگى روزمره آمیخته شود. (.L .W ,Bennett). در این صورت دیگر مانند گذشته، نیازى نیست که براى تبدیل افکار عمومى به نیروى اجتماعى و تغییر اوضاع سیاسى، به اهرمى مانند حزب سیاسى متوسل شد و اگر این تغییر در افکار عمومى پیدا شود، مردم در مواقع مهم تاریخى، خود راه را باز مى کنند و احتیاجى به اعمال نیرو، فشار و زور از طریق اهرم هاى جدا از مردم وجود ندارد. افزون براین، استفاده جنبش هاى اجتماعى جدید، از شبکه هاى اجتماعى مجازى، آسیب جدى دیگرى را براى دولت ها به همراه داشته است. جنبش هاى اجتماعى جدید و هویت هاى دگرخواهانه، از مهم ترین جنبه هاى نرم افزارى تهدید امنیت ملى هستند. جنبش هاى نوین کنونى، اهمیت بیشتر را به هویت داده و در برابر اشکال جدید سلطه و طرد مقاومت مى کنند. این جنبش ها همچنین تلاش دارند، تا با اشکال جدید تکنولوژى هاى ارتباطى و تغییرات اجتماعى، سیاسى و فرهنگى سازگار شوند. به اعتقاد مانوئل کاستلز، بازیگران سیاسى، از طریق رسانه هاى نوین، در بازى قدرت حضور دارند و از آن جا که اطلاعات و ارتباطات، عمدتاً از طریق شبکه جهانى اینترنت و ماهواره ها و خبرگزارى ها صورت مى گیرد، بازى سیاسى، به نحو فزاینده اى در فضاى رسانه ها صورت مى گیرد (کاستلز،1380) وى همچنین به نقش تکنولوژى هاى ارتباطى، مانند اینترنت، در عضوگیرى و گسترش قدرت جنبش هاى اجتماعى اشاره مى کند. شبکه هاى اجتماعى شکل اجتماعى نوینى از ارتباطات را به وجود آورده که در عین حال توده اى است؛ اما به صورت انفرادى تولید و دریافت مى شود و تاثیر مى گذارد. با این همه، در سراسر جهان، به ابزارى در خدمت جنبش هاى اجتماعى تبدیل مى شود؛ اگرچه این جنبش ها تنها استفاده کنندگان این ابزار جدید، بسیج و سازمان دهى نیستند. جنبش هاى مذکور، باید بتوانند براى دستیابى به اهداف خود، در سه زمینه توانمندى داشته باشند: شکل دادن به هویت جمعى، متقاعد ساختن پیروان خود، و بسیج آنها. این جنبش ها، با استفاده از تکنولوژى هاى جدید اطلاعاتى، مى توانند به راحتى به هر سه هدف مذکور دست یابند. (1998b .B ,Bimber). ملوچى معتقد است که شبکه هاى اجتماعى مجازى، به جنبش هاى اجتماعى، توانمندى انعکاس روش ها و اهداف خود را به فضاى عمومى داده است.(ملوچى). همچنین شبکه هاى اجتماعى مجازى، همانند آزمایشگاهى است که جنبش هاى اجتماعى، میزان توانمندى خود را بررسى مى کنند. در چنین حالتى شبکه هاى اجتماعى، تنها به عنوان وسیله سیاسى عمل نمى کنند، بلکه خود به فضاى سیاسى تبدیل مى شوند. (B2000 ,Bimber) نیز کاربرد شبکه هاى اجتماعى این امکان را به جنبش هاى اجتماعى مى دهد که روش هاى سنتى بیان اعتراضات خود، همانند راهپیمایى ها، اعتراضات، شعارها و استفاده از نمادها را آسان تر به کار برده و آن ها را با روش هاى نمادین جدید ترکیب کنند. بر همین اساس، این جنبش ها توانمندى بیشترى براى جذب طبقه جوان جامعه و شکل دادن به افکار عمومى دارند. با کاربرد تکنولوژى هاى اطلاعاتى جنبش هاى اجتماعى به استفاده از پوشش رسانه اى جمعى نیازى ندارند. از دیگر آسیب هاى سیاسى رسانه هاى نوین، مى توان به رسانه اى شدن فضاى سیاست اشاره کرد. از دید کاستلز در جامعه کنونى، سیاست به معناى سیاست رسانه ها، است. رسانه ها، پس زمینه همیشگى بازى سیاست و حوزه اى عمومى هستند که در آن قدرت، به نمایش در مى آید و درباره اش داورى مى شود (همان). به اعتقاد وى، اگرچه سیاستمداران براى کسب قدرت سیاسى در رسانه ها، از تکنیک ترور شخصیت، رسواگرى و جنجال استفاده مى کنند و این مسئله معرف خوبى براى یک جامعه دموکراتیک است. ولى باید به این نکته توجه داشت که ویژگى اصلى سیاست رسوایى و جنجال این است که همه کنشگران سیاسى شرکت کننده در آن، خود به دام این نظام مى افتند و غالبا نقش ها معکوس مى شوند؛ شکارچى امروز شکار فرداست. یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى، به علت توانمندى آن ها براى پنهان کردن و پوشاندن اطلاعات و در نهایت پدید آوردن جهل عمومى است. عدم توانایى شبکه هاى اجتماعى براى نهادسازى سیاسى در جریان اعتراضات و پس از آن، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است؛ براى مثال توئیتر یا فیس بوک، تنها مى توانند به شکل دهى اعتراضات و سرنگونى حکومت کمک کنند؛ اما توانایى برنامه ریزى براى اداره حکومت یا ایجاد نهادهاى دموکراتیک را نداشته و نمى تواند، از آرمان ها و اهداف مورد نظر خود دفاع کند. (1999 ,Ayres) از دیگر آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى مجازى این است که به میزان قابل توجهى، شانس کنترل سیاسى و مردم فریبى را بالا مى برد، زیرا پیشرفت تکنولوژى، چنان از ارتقاى بصیرت افراد پیشى مى گیرد که افراد هنگام رویارویى با تکثیر سریع اطلاعات کاملاً بى دفاع مى مانند.(2004 .P ,Resnick) خارج شدن سیاست از فرایند عقلانى، دیگر آسیب جدى رسانه هاى نوین است؛ زیرا رسانه هاى جدید، در حال دگرگون کردن سیاست هستند؛ به عبارت دیگر، زندگى سیاسى به مقدار زیادى در محدوده رسانه قرار گرفته است؛ یعنى سیاست منطق رسانه ها را پذیرفته و در این فرایند خود دگرگون شده است. همچنین ظهور رسانه هاى نوین به عنوان مرکز قدرت خودگردان است که به تقویت شخصى سازى سیاست کمک مى کنند. در این فرایند، سیاست به عنوان نمایش و مخاطب به عنوان تماشاچى در نظر گرفته مى شود. همه اینها بدان معناست که سیاست، کمتر به عنوان یک فرایند عقلانى، تجزیه و تحلیل مى شود، بلکه بیشتر به عنوان یک سرى حرکات نمادین که ما به آنها واکنش نشان مى دهیم، عمل مى کند. تحت تأثیر این تغییرات، سیاست مداران، بیش از پیش رسانه اى شده و به انسان هاى معمولى تبدیل مى شوند. آنها افراد معروفى مى شوند که مشابهت هاى زیادى با افراد سرگرم کننده دارند. در واقع رهبران، مانند یک کالاى تجارى تبلیغ مى شوند. وارونه شدن برخى نظریه هاى مدرن در عرصه هاى سیاست و اجتماع، یکى دیگر از آسیب هاى جدى شبکه هاى اجتماعى است. یکى از این تئورى ها، تئورى دموکراسى به معناى حق تعیین سرنوشت ملت ها از سوى خود آن هاست. فن آورى اطلاعاتى و ارتباطى و امپریالیسم رسانه ها، به طرق مختلف، این تئورى مهم سیاست و حکومت را به چالش کشیده است که به دو شکل این چالش اشاره مى شود: نکته نخست اینکه دموکراسى دیگر واقعاً معناى حکومت مردم بر مردم نمى دهد. احزاب، گروه ها و نخبگان سیاسى، با تسلط بر ابزارهاى ارتباطى و به یارى امپراطورى رسانه ها، ایده ها و برنامه هاى خود را بر مردم تحمیل مى کنند و گزینش ها، نه براساس توانایى و شایستگى، بلکه براساس میزان سرمایه و تسلط منتخب بر رسانه ها صورت مى گیرد؛ هرچند که قدرت تبلیغات و آثار منفى آن، در همه جوامع، حتى جوامع ابتدایى وجود داشت؛ اما با گسترش فن آورى ارتباطى و اطلاعاتى و پیدایش انواع رسانه هاى مجازى، این قدرت پیچیده تر گردیده است. چالش دوم براى دموکراسى، پیدایش مفهومى به نام دیکتاتورى اقلیت در سایه امپراطورى رسانه ها است که اساساً با ماهیت دموکراسى در تضاد است. مفهوم دیکتاتورى اقلیت، تنها در سایه فن آورى ارتباطات، به ویژه رسانه هاى مجازى شدنى است، چرا که اقلیت مسلط بر این رسانه ها مانند اشرافیت قرن هاى 17 و 18 میلادى، در پى تحمیل افکار، امیال و عقاید خود بر دیگران است. توجه به هشدارهاى شمارى از صاحب نظران برجسته در رابطه با تأثیر ویرانگر اینترنت بر سیاست، بیانگر دیگر جنبه هاى آسیب سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى است. در سال 2000، پوتنام (173 .P ,Putnam 2000) در مورد ظهور "سایبرآپارتاید"(6) و "سایبرگسیختگى"(7) هشدار داد و گفت: "فرهنگ سیاسى اینترنت، دست کم در مراحل اولیه بسیار آزاد بوده و در برخى موارد، فضاى سایبر بیان گر وضعیت طبیعى هابز و نه لاک است". تحلیل گران اجتماعى دیگر نیز هشدارهاى مشابهى داده اند (.R2002 ,Blood). سانستین (49 .P ,Sunstein 2001) هشدار پوتنام را یک سال بعد این گونه تکرار کرد: تکنولوژى هاى جدید از جمله اینترنت به صورت چشمگیرى توانایى مردم براى شنیدن صداى خود و ممانعت از شنیدن صداى دیگران را افزایش داده است؛ براى مثال بلاگ ها مى توانند تازه ترین نمونه ها از سایبرآپارتاید باشند. بسیارى بلاگرها خود از نگرانى در مورد این پدیده که "پیله بستن"(8) مى نامند، صحبت مى کنند. این مسئله از نظر جامعه شناسان موجب ذره اى و اتمیزه شدن فرد و کاهش انسجام و همبستگى مى گردد. افزایش تعارضات ساختارى و دوگانگى هویت، یکسان سازى فرهنگى، تقویت گرایش هاى گریز از مرکز(فروملى و فراملى) و اخلال در روند وحدت ملى، ایجاد اختلاف و شکاف میان ملت ها به دلیل ملى گرایى افراطى ، ایدئولوژى هاى متضاد و در نهایت بروز شکاف فرهنگى، یکپارچگى افقى گروه ها و طبقات و تشدید دو قطبى، تضاد با ارزش ها، باورها، تضعیف پیوندهاى سنتى از طریق تقویت و تبلیغ ارزش هاى غربى و کمک به استحاله فرهنگى، بهره بردارى تبلیغاتى و انتشار اخبار غیر واقع تحریف شده، ایجاد نخبگان سیاسى و فرهنگى وابسته، به جریانات خودساخته از طریق شبکه ارتباطى، از دیگر آسیب هاى سیاسى شبکه هاى اجتماعى مجازى در جنگ نرم محسوب مى شود. جمع بندى و نتیجه گیرى چنان که گذشت، شبکه هاى اجتماعى مجازى، اجتماعات مجازى موجود در فضاى سایبر هستند. شکل گیرى این شبکه ها از طریق سایت هاى خبرى، وبلاگ هاى خبرى و تحلیلى، گروه هاى اینترنتى، فضاهاى گفت وگوى مجازى (چت روم ها) و حلقه هاى آشنایان همچون اورکات و یاهو 360 درجه و... هریک فضایى مجازى را ایجاد مى کنند که در آن تبادل اخبار و اطلاعات صورت مى گیرد. وبلاگ، فیس بوک، توئیتر، فرند فیدز و بالاترین از جمله سایت هایى هستند که قابلیت شبکه سازى وسیعى در اینترنت ایجاد کرده اند. در برخى مواقع، این شبکه ها به عنوان سربازان جدید جنگ نرم دول غربى، اقدامات خود را به فضاى واقعى جامعه نیز تسرى داده و هماهنگى و سازماندهى بسیارى تجمع هاى سیاسى و اعتراضى را بر ضد دولت هدف برعهده مى گیرند. همان طور که شاهد بودیم، بخش عمده اى از رخدادهاى اعتراضى ایران، طى ماه هاى پس از انتخابات ریاست جمهورى دهم، در فضاى سایبر ساماندهى شد. زیر سوال بردن انتخابات و تکرار دروغ بزرگ تقلب در انتخابات ، پوشش غیر واقعى خبرى اغتشاشات و دعوت به تجمعات غیرقانونى، توهین و فحاشى، دخالت آشکار بعضى سیاستمداران و دولتمردان غربى در امور داخلى ایران و دامن زدن به ناآرامى هاى موجود، بیانیه نویسى، نامه نگارى، راه اندازى کمپین علیه انقلاب اسلامى به بهانه هاى مختلف، هدایت، آموزش و تشویق اغتشاشگران براى ایجاد ناامنى و آشوب، هدایت، آموزش و تشویق اندک هواداران داخلى به هنجار شکنى و ایجاد ناامنى در جامعه، هتک حرمت به مسئولان و توده هاى مختلف مردم و آموزش و تشویق اغتشاش گران براى انجام عملیات تروریستى، به منظور ایجاد ناامنى در کشور، از جمله نمونه هاى کاربرد شبکه هاى اجتماعى مجازى علیه کشورمان است. اشاراتى از این دست، از اهمیت این حوزه، جهت فعالیت رسانه اى براى برخورد با نظام هاى معارض در ادبیات سیاسى آمریکا پرده بر مى دارد. برهمین اساس، فضاى سایبر یکى از مهم ترین ابزارهاى آمریکا در قرن بیست و یکم براى اجراى پروژه هاى جنگ فرهنگى، رسانه اى، سایبر و همچنین تغییر حکومت در کشورها، به خصوص کشورمان محسوب مى گردد. مقابله با ایجاد و نشر شایعه هاى برانداز، نادیده انگاشتن شایعات ضعیف و پاسخ غیرمستقیم به آن، مقابله با شایعه وجود شکاف میان جامعه و حاکمیت، پرهیز از تهدیدانگارى بیش از حد در فعالیت نهادهاى غیردولتى و گسترش آزادى هاى مدنى در چارچوب قانون اساسى، همراه با هوشیارى لازم براى اجتناب از تهدیدات احتمالى این نهادها در حوزه هاى امنیت سیاسى و اجتماعى، قانونمند کردن مقابله با جرایم سایبر و تلفن همراه، افزایش تعامل و هم اندیشى میان کارشناسان وزارتخانه هاى اطلاعات، فناورى ارتباطات، قوه قضائیه، قوه مقننه و پلیس امنیت اجتماعى و اخلاقى ناجا و حمایت تقنینى و مالى، از تعمیق قدرت نرم نظام در محیطهاى مجازى، از جمله راهکارهاى مقابله با این تهدیدات است. پی نوشت ها : 1. وبلاگ را به عنوان صفحه اى اینترنتى با حداقل یا هیچ نوع ویرایش خارجى تعریف مى کنند که به ارائه تفسیرى آنلاین پرداخته، به طور ادوارى به روز شده، با ترتیب زمانى معکوس نشان داده مى شود و لینک هایى را به دیگر منابع آنلاین مى دهد.شبکه وبلاگستان هر جامعه، بازتاب منحصر به فردى از ویژگى هاى خاص فرهنگى، سیاسى و تاریخى آن جامعه خواهد بود. 2. فیس بوک هم یک شبکه اجتماعى مجازى با دسترسى آزاد است که کاربران مى توانند پس از عضویت در آن، علاوه بر اطلاعات شخصى و شغلى خود، تصاویر، فیلم ها و اخبار را هم به سادگى در اختیار دیگر کاربران بگذارند. مارک زوکربرگ متولد 1984 میلادى در شهر نیویورک آمریکا مؤسس و گرداننده رسمى شرکت فیس بوک است. بنا بر سایت ویکى پدیا، این یهودى زاده که به گفته خود ملحد مى باشد، نسخه نرم افزارى فیس بوک را درسال 2004 میلادى، در زمان تحصیل در دانشگاه هاروارد به نام خود ثبت نمود. 3. توئیتر هم یک سرویس به اصطلاح میکروبلاگینگ است که با شعار »چه کار مى کنید؟« (?What are you doing) در مارس 2006 پا به عرصه وجود گذاشت. هدف اصلى توئیتر فراهم کردن این امکان بود که کاربران اینترنت بتوانند در هر لحظه و به سادگى اتفاقاتى را که در اطرافشان در حال وقوع است، در فضاى مجازى منتشر کنند. 4. یوتیوب یکى از مهم ترین سایت هاى وب 2 و معروف ترین سایت به اشتراک گذارى ویدیو است. یوتیوب به وسیله چاد هرلى، استیون چن و جواد کریم به وجود آمد که هر سه از کارمندان شرکت Pay Pal بودند. دامنه یوتیوب دقیقاْ در 15 فوریه 2005 ثبت شد و سایت به تدریج در ماه هاى بعد راه اندازى شد. شش ماه بعد در ماه مه 2005 سایت به طور رسمى و عمومى افتتاح شد. 5. پادکست ها فایل هاى صوتى یا تصویرى هستند که در اینترنت منتشر مى شوند و کاربران مى توانند مشترک آنها شوند 6. Cyberapartheid: آپارتاید در فضاى اینترنت. 7. Cyberbalkanization: دسته بندى اینترنت به گروه هاى بسیار متمرکز از اشخاص همفکرى که نسبت به دیگران تنفر داشته یا کمترین تساهل را دارند. .Cocooning .8 منبع ماهنامه پگاه حوزه شماره 293

شبكه‌های اجتماعی تلفن همراه روزبه‌روز همه‌گیر‌تر می‌شوند اما یكی از اولین و معروف‌ترین این شبكه‌ها وایبر است كه افراد زیادی از دوست و آشنا گرفته تا اقوام و فامیل‌های دور و نزدیك را در آنها می‌بینیم، اما حضور در این شبكه‌ها چندان هم ایمن نیست و مشكلاتی را ایجاد می‌كند. دكتر رزاقی، روانشناس و مشاور به شما می‌گوید كه وایبر برای سلامت روحی‌تان چه آسیب‌هایی دارد و چطور باید از این خطرات در امان بمانید. دوری از خانواده‌ها یكی از دلایل حضور افراد برای عضویت در گروه‌های مختلف وایبر این است كه با حضور در این فضای مجازی می‌توانند با افراد بیشتری در تعامل باشند، ارتباطات اجتماعی‌شان را گسترده‌تر كنند، به مسافرت بروند و دسته‌ای از كمبود‌های‌شان برطرف شود. گاهی اوقات هم شرایط زندگی به گونه‌ای است كه فرصتی برای معاشرت با افراد و دوستان باقی نمی‌ماند و ناچاریم برای آگاهی از حال و احوال اطرافیان به فضای مجازی پناه ببریم. به‌طور مثال فردی كه از صبح سر كار می‌رود، بیشتر اوقات روز در محیط‌های بسته كار می‌كند و دایره ارتباطات محدودی دارد، چنین فردی از راه برقراری ارتباطات در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند تبادلات اجتماعی بیشتری داشته باشد اما این موضوع همیشه هم بی‌عیب و نقص نیست. وایبر برای چه‌کسانی خطرناک‌تر است مشكل زمانی پیش می‌آید كه افرادخانواده زمان زیادی درگیر حضور در شبكه‌های اجتماعی مختلف می‌شوند و به این ترتیب از حضور و صحبت با خانواده دور می‌مانند. حتما شما هم این روزها افرادی را دیده‌اید كه در خانه، رستوران، ‌مهمانی‌های دوستانه و خانوادگی و حتی در مراسم عزاداری و عروسی هم از گوشی تلفن همراه و شبكه‌های اجتماعی جدا نمی‌شوند و هر لحظه می‌خواهند به‌روز باشند، اما این موضوع آسیب‌هایی را به همراه دارد و باعث غفلت از اعضای خانواده و بی‌توجهی به نیازهای آنها می‌شود. شاید افراد خانواده نتوانند این موضوع را به راحتی بپذیرند و هضم این ارتباطات مجازی برای‌شان مشكل باشد، درنتیجه گروه‌بازی باید در زمان مناسب انجام شود تا اعتراض شدید افراد مختلف خانواده را به دنبال نداشته باشد. وابستگی روانی به وایبر مشكل دیگری كه با عضویت در گروه‌های وایبر پیش می‌آید، وابستگی روانی به این گروه‌هاست. بسیاری افراد از نظر روانی طوری به گروه وابسته می‌شوند كه نمی‌توانند یك لحظه هم از آن دست بكشند، بنابراین در موقعیت‌های مختلف به دنبال این هستند كه خودشان را به گروه برسانند و تبادل‌نظرات را از دست ندهند، در چنین شرایطی زندگی عادی فرد مختل شده و مشكلاتی برایش پیش می‌آید. درماندگی در فضای مجازی گروه‌های وایبر برای بعضی افراد كه اعتمادبه‌نفس پایین دارند مانند سم و آسیب است، درواقع شمشیر دولبه‌ای است كه هم می‌تواند برای این افراد مفید باشد و در مواردی ممكن است سبب بروز آسیب‌هایی شود. از آنجا كه این افراد نمی‌توانند در فضای واقعی خشم و ناراحتی‌شان را اعلام كنند ممكن است برای بروز این احساسات به فضای مجازی پناه ببرند، درنتیجه هر بار كه مشكلاتی برایشان پیش می‌آید به فضای مجازی اكتفا می‌كنند كه بار منفی دارد چون در این فضا قرار می‌گیرند و نمی‌توانند در دنیای واقعی با آدم‌ها روبه‌رو شوند. به این ترتیب فردی با اعتمادبه‌نفس پایین به دلیل اینكه نمی‌تواند مسائلش را بیان كند دچار درماندگی می‌شود. رعایت نشدن حریم‌های خانوادگی در بعضی گروه‌ها حریم‌های شخصی و خانوادگی رعایت نمی‌شود كه این موضوع در زندگی مشترك مشكلاتی ایجاد كرده و سبب از هم پاشیدگی نظام خانواده می‌شود. از سوی دیگر احتمال دارد سوءتفاهم‌های جدی و شدیدی هم پیش بیاید. شاید خانمی متوجه شود همسرش در این گروه‌ها هنگام صحبت با خانمی دیگر از كلمات محبت‌آمیز استفاده می‌كند و این موضوع را زنگ خطری برای زندگی‌اش احساس كند. درمجموع برای پیشگیری از بروز مشكلات در وایبر به زوج‌ها توصیه می‌شود در گروه‌هایی عضو شوند كه از نظر بار علمی و ارزش‌های اخلاقی اطلاعات خوبی در اختیارشان قرار دهد یا با اطلاع‌رسانی از زمان و مكان برگزاری سمینار‌ها به غنی شدن زندگی‌شان كمك كند. توصیه دیگر این است كه زوج‌ها از به‌كار بردن كلمات خودمانی درون خانواده در گروه‌ها پرهیز كرده و در مجموع هوشیارانه‌تر و محتاط‌تر رفتار كنند. بعضی گروه‌ها ارزشمند نیستند و بهتر است با مشاهده نامناسب بودن شرایط، گروه را ترك كنید تا مشكلات جدی برای‌تان پیش نیاید و به اختلاف با همسر و از هم پاشیدگی زندگی خانوادگی منجر نشود. آسیب برای نوجوانان وایبر می‌تواند برای گروه‌های سنی مختلف پرخطر باشد اما ممكن است به نوجوانان آسیب بیشتری وارد كند. شاید نوجوانان وارد دنیا و ارتباطی شوند كه دلخواه پدر و مادر نیست و در این گروه‌ها تصاویر، جوك، جملات و حرف‌هایی رد و بدل شود كه برای یك نوجوان مناسب نیست. از این رو در مورد نوجوانان عضویت در گروه‌های وایبر را پرخطر می‌دانیم و این موضوع می‌تواند با بدآموزی‌هایی همراه باشد. بی‌خوابی در كمین وایبربازها اگر به تلفن همراه هوشمند معتاد هستید شاید برای‌تان پیش آمده كه در كنار این یار همیشگی به خواب رفته باشید. این اتفاق فقط برای شما پیش نمی‌آید؛ تحقیقات نشان می‌دهد 44 درصد از صاحبان تلفن همراه در كنار این ابزار هوشمند به خواب می‌روند. تلفن‌های همراه، تبلت‌ها، تلویزیون و گجت‌هایی كه صفحه ال‌ای‌دی دارند از خودشان پرتوهایی ساطع می‌كنند كه می‌تواند هورمون ملاتونین را تحت‌تاثیر قرار داده و در روند خواب شما اختلالاتی ایجاد كند. این ابزارها نور آبی‌رنگی دارند، طول موج این نور شبیه نور زردی است كه در طول روز می‌بینیم. از این رو بدن ما شب‌ها در كنار صفحات آبی رنگ گوشی‌ها ممكن است به اشتباه تصور كند كه هنور روز است، درنتیجه چرخه خواب‌مان به هم می‌خورد و دچار بی‌خوابی می‌شویم. درواقع نور آبی رنگی كه در صفحه كامپیوتر وجود دارد چرخه خواب و بیداری را به هم می‌زند و احتمال بروز بی‌خوابی را افزایش می‌دهد. پس شب‌ها دو ساعت قبل از خواب این ابزارها را در فاصله‌ای دورتر از خود قرار دهید. بررسی‌ها نشان می‌دهد اعتیاد به اینترنت با اختلالات خواب هم در ارتباط است. در یك تحقیق دیگر گروهی از كودكان چینی و آمریكایی مورد بررسی قرار گرفتند، نتایج این تحقیق نشان داد افرادی كه از كامپیوتر زیاد استفاده می‌كنند دیرتر به خواب می‌روند و در طول شبانه روز كمتر می‌خوابند. توصیه متخصصان برای رفع این مشكل این است كه برای تنظیم ساعت خواب‌تان شب‌ها دو ساعت قبل از خواب، گوشی تلفن همراه و لپ‌تاپ را در فاصله‌ای دورتر از خودتان قرار دهید یا آنها را به‌طور كامل خاموش كنید. بهتر است زمان مشخصی از روز را به گروه‌بازی در وایبر اختصاص دهید و از صبح تا شب به اینترنت گوشی متصل نباشید، در این صورت آرامش بیشتری دارید زیرا هر لحظه منتظر دریافت پیام‌های تازه‌ای نیستید. اگر برای انجام كارهای روزمره باید به اینترنت متصل باشید تنظیمات گروه‌ها را طوری تغییر دهید كه نوشته‌های ارسال‌شده با بوق معروف وایبر به شما یادآوری نشود و به اصلاح وایبر را بی‌صدا كنید، درنتیجه با هر پیام جدید از جای‌تان نمی‌پرید و به سمت گوشی پرواز نمی‌كنید.

 

آسيب هاي شبکه هاي اجتماعي

دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.

به گزارش ایران هشدار,دستاوردهاي بشر از صنعت و فناوري‌ هاي نوين علاوه بر منافعي که براي بشر داشته ورفاهي که براي او به ارمغان آورده است، همواره آسيب هايي را نيز به همراه داشته است.
اگرچه بسياري از ابداعات و نوآوري‌ها با انگيزه تأمين رفاه وآسايش وتحکيم ارزشهاي انساني و درجهت نيل به کمال شکل گرفته است، اما درعين حال به دليل برخي کج فکري ها و استفاده هاي نادرست از ابزارهاي جديد، اين اختراعات، گاه جسم و جان و اخلاق و روان انسان ها را مورد آسيب قرار داده و گاه فرهنگ و اعتقادات و رفتارهاي اجتماعي وي را دگرگون کرده است.
اينترنت به عنوان يکي از مهم ترين ابداعات بشر در قرن اخير، با قابليت ها و کارکردهاي متعدد و گسترده اش، بخش هاي مختلف زندگي انساني را تحت تأثيرات مثبت و منفي خود قرار داده است. مبنا وهدف اصلي اينترنت، برداشتن فاصله جغرافيايي ميان انسانهاي سراسر دنيا وايجاد تحول درعرصه ارتباطات وتبادل اطلاعات است.

اينترنت، کار خود را به ‌عنوان ابزار ارتباط دانشمندان و خصوصاً جهت تبادل داده ها و منابع تحقيقاتي، يا به عبارتي جهت خلقِ اجتماعي علمي شروع كرد و به مرور زمان توانست خود را تا سطح برقراري ارتباط بين افراد از طريق پست الکترونيکي ارتقا بخشد. پس از مدتي، اينترنت به منزله فضايي جديد جهت بسط فعاليت هاي تجاري در امور نقل و انتقالات مالي، بازاريابي و همچنين ابزار پيگيري براي مصرف کنندگان، مورد توجه واقع شد. وبلاگ ها و وب سايت ها، نرم افزارهاي گفتگوي آنلاين، سرويس هاي پست الکترونيک و ... امکانات جديدي بودند که در پرتوي اينترنت و شبکه جهاني وب، در اختيار کاربران قرار گرفتند.
در حالي که هنوز هيچ کس تصور نمي‌کرد که روزي جنبه اجتماعي اينترنت به صورت کاربرد اصلي آن درآيد، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي پاي به عرصه وجود گذاشتند. اين موضوع در بين کاربران اينترنتي چنان مورد استقبال قرار گرفت که به جرأت مي توان گفت يکي از تأثيرگذارترين سرويس هاي ارائه شده در اينترنت و وب که در سال هاي اخير تحول شگرفي در نظام اجتماعي کشورهاي مختلف جهان به وجودآورده،شبکه هاي اجتماعي اينترنتي بوده است.
اينترنت و سرويس هاي ارائه شده در قالب آن، در عين حال که ابزار مفيدي براي كسب و تبادل اطلاعات است اما مي‌تواند مخرب نيز باشد؛ به بيان ديگر، اينترنت ابزار قدرتمندي است که هم مي‌تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعليم و رشد علمي، فرهنگي و اجتماعيِ نوجوانان و جوانان را فراهم آورد.
اين روزها با توجه به استقبال گسترده کاربران اينترنتي خصوصاً قشر جوان و نوجوان از شبکه هاي اجتماعي مجازي، بررسي مسائل مربوط به اين شبکه ها جهت اتخاذ تصميمات صحيح و برنامه ريزي دقيق توسط مسئولان فرهنگي و اجتماعي و نيز والدين، ضروري است. شبکه هاي اجتماعي را از جنبه هاي مختلف مي توان مورد کنکاش و ارزيابي قرار داد.
الف- اهداف و کارکردهاي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ سازماندهي انواع گروه هاي اجتماعي مجازي
همان گونه که فلسفه وجودي شبکه هاي اجتماعي واقعي، تشکيل و پيوند گروه هاي اجتماعي بر محور مشترکات اعتقادي، اقتصادي، سياسي و اجتماعي است.، پيدا است که اعضاي اين اجتماعات مجازي با پيوندهايي که با يکديگر دارند، در مجموع به دنبال تحصيل يک هدف مشترک در دنياي واقعي که غالباً هدفي سياسي، اجتماعي يا فرهنگي است، هستند.
2. توسعه مشارکت هاي اجتماعي
در شبکه هاي اجتماعي، همواره اعضاي شبکه به صورت مستقيم يا غير مستقيم به شرکت در فعاليت هاي واقعي در زندگي اجتماعي تحريک و تشويق مي شوند.
3.‌ به اشتراک گذاشتن علاقه مندي ها توسط اعضا
يکي از رويکردهاي اصلي شبکه هاي اجتماعي، به اشتراک گذاشتن علاقه مندي هاي کاربران شبکه با يکديگر است.
4.‌ ايجاد محتوا توسط اعضا
بر خلاف ساير رسانه ها که مخاطبان، چندان تعاملي در توليد محتوا و انتخاب محتواي دلخواه خود ندارند، در وب سايت هاي شبکه هاي اجتماعي، کاربران مي توانند توليد کننده، تأثيرگذار و داراي قدرت انتخاب و بهره‌برداري از تنوع بيشتري باشند. با توجه به اين مطلب، پايگاه‌هاي شبکه هاي اجتماعي بيش از هر رسانه ديگري مي توانند با پيشرفت فناوري و توسعه جوامع به برتري هاي ساير رسانه ها همچون تلويزيون که از قوه شنيداري و ديداري به‌خوبي بهره مي برد، خاتمه دهند.
5.‌ تبليغات هدفمند اينترنتي
شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت، يكي از منابع مهم براي كسب درآمد از راه تبليغات به شمار مي‌آيند؛ چرا كه اعضاي شبكه هاي اجتماعي در صفحات مربوط به خود درباره علايق خود صحبت مي كنند و اين به شركت هاي تبليغاتي اجازه مي دهد كه بر اساس همين علايق، براي آنها آگهي بفرستند. علاوه بر اين، بسياري از شرکت ها با ايجاد حساب کاربري و صفحات شخصي در شبکه هاي معروف، با ساير کاربران و مشتريان خود و نيز ساير شرکت ها ارتباط برقرار نموده و امور تجاري خود را پيش مي برند.
ب- مزاياي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ انتشار سريع و آزادانه اخبار و اطلاعات، افزايش قدرت تحليل و تقويت روحيه انتقادي
اخبار شبکه‌هاي اجتماعي بدون سانسور منتشر مي‌شوند و اين مي‌تواند يک مزيت تلقي شود؛ هرچند امکان تکثير اطلاعات مخدوش و نادرست نيز در اين شبکه‌ها بيش از نسل قبلي رسانه‌ها است. البته امکان مقايسه و تحليل اطلاعات براي مخاطبان وجود دارد و نبايد بنا را بر اعتماد به هر آنچه در اين شبکه‌ها توليد و بازنشر مي‌شود، گذاشت. تحليل اخبار متناقضي که در اين نوع پايگاه‌ها منتشر مي‌شود، قدرت نقد و نگاه عميق‌تر به مسائل اجتماعي را فراهم مي‌کند. اين نوع پايگاه‌ها به مخاطبان خود فرصت مي‌دهند تا از تبعيت کورکورانه فاصله گرفته و در درازمدت به خرد نقادانه روي آورند.
2.‌ امکان عبور از مرزهاي جغرافيايي و آشنايي با افراد، جوامع و فرهنگ هاي مختلف
امروزه شبکه هاي اجتماعي، مهد تمدن ها و فرهنگ هاي مختلف بشري است. وجود زبان هاي مختلف در رسانه هاي اجتماعي، امکان حضور تمام افراد جامعه را فراهم مي کند که مي توانند فرهنگ حاکم بر جامعه خود را به معرض ديد عموم بگذارند. اينکه يک جوان بتواند با امثال خود در کشورهاي ديگر جهان ارتباط برقرار كند، باعث مي‌شود تا اين رسانه ها به مکاني تبديل شوند که وي بتواند فرهنگ ها و آداب و رسوم کشور خود را به ديگران معرفي کند و به اشتراک بگذارد. همچنين در اين شبکه ها ايده‌هاي جديد جهت گسترش جامعه، معرفي شده و مورد بحث قرار ‌مي‌گيرند. سازمان‌ها نيز مي‌توانند فرهنگ و ديدگاه خود را در معرض ديد تمام جوامع قرار دهند.
3.‌ شکل گيري و تقويت خرد جمعي
يکي از شاخصه هاي مهم شبکه هاي اجتماعي مجازي، پديدار شدن خرد جمعي است. خرد جمعي به جريان سيال و پوياي قوه تفکر و ذهن کاربران حاضر در چنين محيط هايي اطلاق مي شود که به مثابه يک پردازشگر عظيم، اطلاعات را پردازش و پايش مي کند. همانند دنياي ابر کامپيوترها که قدرت پردازشي آنها، از ترکيب چندين پردازشگر منفرد حاصل مي شود، نيروي تفکر و ذهن کاربران شبکه اجتماعي، به مدد تعاملات اجتماعي اينترنتي و بهره گيري از ابزارهاي اينترنتي با يکديگر ترکيب و همراه مي شوند و نيرويي عظيم با قدرت پردازشي بالا پديد مي آورند. اين مطلب به‌خوبي ضرب المثل بزرگمهر را که گفته است: «همه چيز را همگان دانند» در ذهن تداعي مي کند.
4.‌ امکان بيان ايده ها به صورت آزادانه و آشنايي با ايده ها، افکار و سليقه هاي ديگران
شبکه هاي اجتماعي، ارسال بازخورد از سوي مخاطب و همکاري و همگامي کاربران با همديگر را تسهيل کرده‌ و آنها را به مشارکت در بحث ها تشويق مي‌کنند. اين شبکه ها مرز و خط‌کشي بين رسانه و مخاطب را از بين برده‌اند. اغلب شبکه هاي اجتماعي براي مشارکت اعضا و دريافت بازخورد، باز هستند. آنها رأي دادن، کامنت گذاشتن و به‌ اشتراک‌گذاري اطلاعات را تشويق مي‌کنند. به‌ندرت مانعي براي توليد ودسترسي به محتوا در اين وب سايت ها وجود دارد. رسانه‌هاي سنتي عمل انتشار را انجام مي‌دادند و محتوا را براي مخاطب ارسال مي‌کردند؛ ولي در رسانه‌هاي اجتماعي فضايي براي گفتگو و محاوره دوطرف وجود دارد و جريان ارتباطي از حالت يک‌سويه به دوسويه تغيير پيدا کرده است.
5.‌ کارکرد تبليغي و محتوايي
حضور افراد در شبکه‌هاي اجتماعي، احتمال مشارکت‌ها و کنش‌هاي اجتماعي را در آنان افزايش مي‌دهد. پس هر چه پيوند افراد و اعضا درشبکه‌ها، بيشتر و انبوه‌تر باشد، همراهي و تعاملات و نزديکي ديدگاه‌ها و حرکت همسو و مشترک، محتمل‌تر خواهد شد. از اين رو، استفاده از چنين فضايي براي معرفي و تبليغ و همچنين هم راستايي مخاطبان در جهت اهداف رسانه اي خود، نقش بسياروتأثير بالايي دارد.
6.‌ ارتباط مجازي مستمر با دوستان و آشنايان
شبکه‌هاي اجتماعي در اينترنت، موجب گسترده‌تر شدن دامنه ارتباطات ما شده‌ است. ما مي‌توانيم آشناياني را که مدت بسياري است از آنها خبر نداريم يا از آن‌ها بسيار دور هستيم، در فضاي مجازي پيدا کنيم و معاشرتمان را با آنان از سر بگيريم. دوستاني را که زمان درازي ‌است نديده‌ايم، بار ديگر مي‌بينيم و در مجموعه‌اي گسترده‌تر، به دوستي‌مان ادامه مي‌دهيم. مي‌توانيم از کتاب‌ها، فيلم‌ها، سلايق و عقايد يکديگر استفاده کنيم و آنها را با ساير دوستانمان به اشتراک بگذاريم؛ آن‌ هم با چند کليک. در حالي که اين کارها، پيش‌تر بسيار وقت‌گير بودند و نياز به حوصله فراواني داشتند و همه اينها در نهايت، به رشد فکري و تکامل دسته‌جمعي کاربران کمک مي‌کند.
7.‌ تبليغ و توسعه ارزش هاي انساني و اخلاقي در عرصه جهاني
گرچه به علت غلبه ابعاد ديگر شبکه هاي اجتماعي، بعد ارزشي آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است، اما به‌جرأت مي توان گفت که يکي از قابليت هاي مهم شبکه هاي اجتماعي که تاکنون مورد غفلت واقع شده ، فراهم کردن فضايي بين المللي جهت تبليغ و اشاعه ارزش هاي ديني، اعتقادي، انساني و اخلاقي است. بسياري از کاربران شبکه هاي اجتماعي افرادي هستند که در صورت تبليغ صحيح ارزش هاي اخلاقي و انساني، از آن استقبال کرده و تحت تأثير قرار خواهند گرفت.
8.‌ يکپارچه سازي بسياري از امکانات اينترنتي
مزيت اصلي شبکه‌هاي اجتماعي، يکپارچه‌سازي امکانات پايگاه‌هاي مختلف است. امکاناتي از قبيل ايجاد صفحات و پروفايل‌هاي شخصي، ساخت وبلاگ‌ها، جستجوي اينترنتي، اطلاع از اخبار و رويدادها و شرکت در فضاهاي گفتگو (چت‌روم‌ها و فروم‌ها) و فضا براي آپلود فايل‌ها که تا پيش از اين کاربران براي استفاده از هر کدام از آنها بايد عضو سايتي مي‌شدند، اکنون از طريق تنها يک عضويت ساده، امکان‌پذير است. ‌وب‌سايت‌هاي شبکه اجتماعي، محل ارائه خدمات جديد در قالب‌هاي مختلف هستند. اين وب‌سايت‌ها به‌راحتي با پايگاه‌هاي اينترنتي بزرگ دنيا مانند: گوگل، ياهو و حتي پايگاه‌هاي تخصصي، لينک داخلي برقرار مي‌کنند و از امکانات آنها در وب‌سايت خود استفاده مي‌کند.
9.‌ توسعه مشارکت هاي مفيد اجتماعي
ايجاد انسجام اجتماعي در بين مردم و تسريع در سازماندهي فعاليت هاي مفيد سياسي و اجتماعي، از آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي است.
10.‌ افزايش سرعت در فرايند آموزش و ايجاد ارتباط شبانه روزي بين استاد و شاگرد
بي شک، شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نقش بسيار موثري در توسعه آموزش هاي تخصصي و عمومي دارند. گرچه به علت عدم امکان نظارت علمي، بسياري از محتواهاي اينترنتي هنوز به مرتبه قابل قبولي از اعتبار علمي نرسيده اند، اما در عين حال شبکه‌هاي اجتماعي يکي از عرصه هاي اينترنتي هستند که کاربران بي شمار آنها به صورت خودجوش اقدام به آموزش و انتقال دانسته هاي تخصصي و عمومي خويش به ديگران مي کنند. علاوه بر اين، شبکه هاي اجتماعي علمي و آموزشي نيز به صورت تخصصي و با هدف آموزش از راه دور يا همان آموزش مجازي، مشغول فعاليت هستند.
با استفاده از شبکه هاي اجتماعي آموزشيِ مجازي، دانش‌آموزان و دانشجويان مي توانند دامنه فرآيند يادگيري خود را در هر لحظه که نيازمند سؤال و برقراري رابطه با استاد يا ساير دانشجويان هم‌رشته اي باشند، به خارج از محدوده‌هاي کلاس گسترش دهند.
11.‌ افزايش اعتماد، صميميت و صداقت در فضاي سايبر
مردم در گذشته استفاده از فضاي تعاملي مانند چت را تجربه کرده اند؛ اما در اين فضا، کاربران کمتر شخصيت و هويت خود را به‌درستي اعلام مي کنند و از نام ها و شخصيت هاي مستعار استفاده مي کنند؛ زيرا به اين فضا اعتماد لازم را براي بازگو کردن حقيقت ندارند. با شکل گيري وب سايت هاي شبکه اجتماعي مانند: ماي اسپيس، اورکات، فيس بوک، توييتر و... مردم صداقت را جهت پيداکردن دوستان قديمي، لذت استفاده از علم و... به همراه اعتماد واقعي به دست آوردند. به گفته بيشتر کارشناسان تا قبل از به وجود آمدن شبکه‌هاي اجتماعي، موضوع اعتماد و صميميت فضاي سايبر در سراسر دنيا لمس نشده بود؛ ولي زماني که شبکه‌هايي مانند اورکات و فيس بوک پا به عرصه اينترنت گذاشتند، مردم با اعتماد به اين پايگاه‌ها باعث گسترش صميميت در بين يکديگر شدند.
ج- پيامدهاي منفي شبکه هاي اجتماعي
1.‌ شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذب
به علت عدم امکان شناسايي هويت واقعي اعضا و نيز عدم امکان کنترل محتواي توليد شده توسط کاربران شبکه هاي اجتماعي، يکي از مهم ترين پيامدهاي منفي اين شبکه ها، شکل گيري و ترويج سريع شايعات و اخبار کذبي خواهد بود که توسط برخي از اعضاي اين شبکه ها و با اهداف خاص و غالباً سياسي منتشر مي شود.
2.‌ تبليغات ضد ديني و القاي شبهات
در شبکه هاي اجتماعي اينترنتي نيز مانند ساير رسانه ها، افراد و گروههاي مغرض با اهداف از پيش تعيين شده و با شيوه هاي مخصوص، اقدام به تبليغات ضد ديني و حمله به اعتقادات مذهبي مينمايند. گاه پس از تحقيق و ريشه يابي در مييابيم که هدف اصلي گردانندگان برخي ازاين شبکه ها، دين زدايي و حمله به مقدسات بوده است.
3. تأثيرات در ترويج بي عفتي و بي بند و باري در ميان جوانان
بسياري از کاربران با قرار دادن عکس هاي خصوصي و خانوادگي خود در انظار عمومي به حريم شکني مي پردازند ؛ در برخي از اين موارد شما عکس هايي از دوستان و همکاران خود مي بينيد که برايتان باور کردني نيست!
4.‌ نقض حريم خصوصي افراد
معمولاً شبکه هاي اجتماعي ابزارها و امکاناتي را در اختيار کاربران خود قرار مي دهند تا آنها بتوانند تصاوير و ويدئوهاي خويش را در صفحه شخصي خود قرار دهند. همين طور، کاربران مي توانند اطلاعات شخصي خود را نيز در اين شبكه‌ها قرار دهند.
در اغلب شبکه هاي اجتماعي، براي حفظ حريم خصوصي افراد راه کارهايي ارائه شده است؛ براي مثال، دسترسي به تصاوير و اطلاعات را با توجه به درخواست کاربر محدود مي نمايند و يا اجازه مشاهده پروفايل کاربر را به هر کسي نمي دهند؛ ولي اين راه ها کافي نيستند. مشکلاتي از قبيل ساخت پروفايل هاي تقلبي در شبکه هاي اجتماعي و عدم امکان کنترل آنها به دليل حجم بالاي اين هرزنامه‌ها، باعث مي‌شود كه افرادي با پروفايل‌هاي تقلبي به شبکه هاي اجتماعي وارد شوند و با ورود به حريم‌هاي خصوصي افراد مورد نظر، تصاوير و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاوير در اينترنت كنند.
5.‌ انزوا و دور ماندن از محيط هاي واقعي اجتماع
جامعه مجازي، هيچ وقت جايگزين جامعه واقعي نخواهد گرديد؛ بلکه به عنوان تسهيل کننده تجارب اجتماعي عمل خواهد كرد. تسهيلات ارتباطي به ما امکان مي‌دهد تا در سطح جهاني و از راه دور به شيوه‌اي جديد با اجتماعاتي كه منافع مشتركي داريم، بپيونديم. در نتيجه، با پيوستن به اين «اجتماعات از راه دور» قادرخواهيم بود تا در دنياي واقعي نيز و روابط اجتماعي بهتري با همسايگان، همکاران و ساير شهروندان جامعه واقعي برقرار سازيم.
6.‌ تأثيرات منفيِ رفتاري
هر شبکه اجتماعي فرهنگ ارتباطاتي خاص خود را دارد، يعني منش و گفتار مخصوص و منحصر به فردي را براي خود برگزيده است. البته مي‌توان شبکه هايي را يافت که فرهنگ ارتباطاتي تقليدي براي خود برگزيده اند. فرد با عضويت در هر شبکه اجتماعي درگير نوع خاصي از فرهنگ ارتباطاتي مي‌شود که شامل: برخورد، تکيه کلام، اصطلاحات مخصوص، رفتار، تيپ شخصيتي و ظاهري و... است. بدون ترديد، ميزان تأثيرپذيري فرد از اين محيط، صفر مطلق نخواهد بود. پس هر شبکه اجتماعي، هويت مطلوب خود را ترويج مي‌کند.
مثلاً در سايت هايي مثل فيس بوک و فرندفيد و توييتر، کاربر در کنار اينکه عضو جامعه بزرگ پايگاه موردنظر است، درگروه و شبکه هاي اجتماعي کوچک‌تري نيز عضو مي شود. هر کدام از اين گروه ها وابستگي خاص خود را دارند و به تبع، فرهنگ ارتباطاتي مخصوص. پس فرد در تأثيرپذيري از فرهنگ ارتباطاتي اين گروه ها بر خود لازم مي بيند که هويت ارتباطاتي خود، يعني سبک و هويت کنش هاي کلي خويش در ارتباط با ديگران را تغيير دهد؛ هر چند اين تغيير هويت موقت و محدود به زمان و مکان خاصي باشد؛ ولي بدون ترديد در هويت واقعي فرد بي‌تأثير نخواهد بود و به‌ طور کلي، همه اجزاي يک شبکه اجتماعي که فرد با آن در تعامل است، در ضمير ناخود آگاه فرد تاثير مي گذارد. هويت ارتباطاتي فرد نيز چيزي نيست که به ضمير ناخودآگاه مرتبط نباشد.
د-‌ نتيجه‌گيري
در کنار همه آثار مثبت شبکه هاي اجتماعي مجازي، تصور برخي از پيامدهاي منفي آنها و چالش هايي که ايجاد نموده اند، امري بديهي است. آنچه مسلّم است اينکه به جاي برخورد سلبي با اين پديده نوين، بررسي و ريشه يابي مشکلات و پيامدهاي منفي ناشي از آن و در پيش گرفتن راه هاي اصلاحي، قطعاً نتايج بهتري را در بر خواهد داشت. در پايان، چند پيشنهاد کلي جهت مصون ماندن کاربران شبکه هاي اجتماعي از آسيب-هاي احتمالي و بهره برداري از آثار مثبت اين شبکه ها ارائه مي گردد:
1. ايجاد و راه اندازي شبکه هاي اجتماعي سالم و مفيد براي مبارزه با شبکه هاي اجتماعي مخرب؛
2. آموزش و فرهنگ سازي؛
3. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضاي جوامع مجازي و برنامه ريزي براي آينده

منبع : پایگاه خبری پلیس ایران